دکتر نسرین وفایی؛عضو هیات مدیره انجمن مدیریت کیفیت ایران
سازمان های تولیدی و خدماتی ایران در یک محیط پیچیده و چالش برانگیز فعالیت می کنند. به دلیل چالش های اقتصادی و سیاسی، صنایع ایران به طور مداوم با مشکلات مختلفی دست و پنجه نرم می کنند تا بقا و پایداری خود را حفظ کنند. در این میان، سرعت تغییرات جهانی و ظهور صنعت 4.0، ابزارهای هوشمند و کیفیت 4.0 به یک چالش بزرگتر برای سازمان ها تبدیل شده است.
اکثر مدیران ارشد می دانند که اگر با تغییرات و نوآوری ها همگام نشوند، نابود خواهند شد. با این حال، نگرانی ها در مورد زیرساخت های قدیمی، تجهیزات ناکافی و محدودیت های مالی مانع از پیشرفت آنها می شود.
چالش ها و فرصت های پیاده سازی صنعت 4.0 و کیفیت 4.0
بخشی از این نگرانی ها موجه است. استفاده از ابزارهای نسل چهارم مانند هوش مصنوعی، یادگیری ماشینی، اینترنت اشیا و داده های بزرگ باید چالش های سازمان های مشکل دار را برطرف کند. با توجه به مسائل مالی، هزینه های بالا و چالش های اقتصادی که سازمان های ایرانی با آن مواجه هستند، این ابزارها باید حداقل سازمان ها را در مسیر کاهش هزینه ها، بهبود بهره وری، افزایش عملکرد و بهبود کیفیت راهنمایی کنند.
با این حال، اگر این فناوری ها به طور نادرست و بدون برنامه ریزی دقیق استفاده شوند، ممکن است نتیجه معکوس داشته باشند. استفاده نادرست از ابزارهای نسل چهارم نه تنها نمی تواند به کاهش هزینه ها و بهبود عملکرد کمک کند، بلکه می تواند منجر به هزینه های اضافی و سرمایه گذاری های بیهوده شود. این امر می تواند فشار بیشتری بر منابع محدود سازمان ها وارد کرده و آنها را از اهداف اصلی خود منحرف کند.
بنابراین، بهره گیری از فناوری های نسل چهارم مستلزم درک عمیق نیازهای سازمان، شناسایی نقاط ضعف و تمرکز بر مشکلات کلیدی است. تنها در این صورت می توان از این ابزارها به عنوان راه حلی برای کاهش هزینه ها، افزایش بهره وری و بهبود کیفیت استفاده کرد. برای اطمینان از بهبود عملکرد سازمان، استفاده از فناوری های نسل چهارم باید بر اساس استراتژی های کیفیت 4.0 مدیریت شود. این امر امکان تمرکز بر مسائل سیستمی سازمان و ارائه راه حل های مناسب برای کاهش هزینه ها، افزایش بهره وری و بهبود کیفیت را فراهم می کند. این رویکرد مستلزم تجزیه و تحلیل عمیق نقاط ضعف و چالش های موجود در سیستم های مدیریت کیفیت سنتی سازمان است تا بتوان از این فناوری ها به عنوان ابزاری موثر برای بهبود عملکرد سیستم های مدیریت کیفیت و ایجاد ارزش افزوده استفاده کرد.
کیفیت 4.0: رویکردی برای بهبود سیستم های مدیریت کیفیت سنتی
کیفیت 4.0 مستلزم استفاده از ابزارهای نوآورانه مانند هوش مصنوعی، یادگیری ماشینی، اینترنت اشیا و داده های بزرگ همراه با اصلاح سیستم های مدیریت کیفیت سنتی است. این رویکرد بهره وری را افزایش می دهد. موفقیت در این زمینه مستلزم درک عمیق کاربرد ابزارهای نوآورانه و توانمندسازی منابع انسانی است تا بتوانند از فرصت های جدید استفاده کرده و کیفیت را بهبود بخشند.
ادغام ابزارهای هوشمند برای کنترل ضایعات و مشکلات ناشی از روش های سنتی و بهبود سیستم های مدیریت کیفیت یک راه حل موثر برای مقابله با انقلاب صنعتی چهارم برای شرکت های ایرانی است. حتی اگر به نظر می رسد زمان از دست رفته است، سازمان ها می توانند با برنامه ریزی مناسب و اقدامات موثر از فرصت های موجود استفاده کنند.
کیفیت 4.0 فرصتی برای بهبود عملکرد سازمان ها
کیفیت 4.0 فرصتی برای سازمان ها است تا با استفاده از فناوری های دیجیتال فرآیندهای خود را بهبود بخشند، هزینه ها را کاهش دهند، انعطاف پذیری را افزایش دهند و به موفقیت پایدار دست یابند. به طور کلی کیفیت 4.0 فرصت هایی را برای سازمان ها فراهم می کند تا عملکرد خود را بهبود بخشند و به مزایای رقابتی دست یابند. این رویکرد نوآورانه برای کیفیت می تواند انعطاف پذیری را در زنجیره تامین و کارخانه افزایش دهد و پتانسیل بهره وری را تا 10-15 درصد افزایش دهد. این رویکردها عبارتند از:
- بهبود عملکرد و دستیابی به موفقیت پایدار: کیفیت 4.0 به سازمان ها کمک می کند تا به نتایج دلخواه دست یابند. با برآورده کردن نیازها و انتظارات ذینفعان، به ویژه مشتریان، کیفیت 4.0 باعث بهبود کیفیت سازمان و در نتیجه موفقیت پایدار می شود.
- بهینه سازی فرآیندها و کاهش هزینه ها: استفاده از حسگرها و تجزیه و تحلیل پیش بینی کننده می تواند به تولیدکنندگان الکترونیک کمک کند تا فرآیندهای خود را بهینه کنند. علاوه بر این، نرم افزار کیفیت و سیستم QM می توانند هزینه های تحلیل، بازرسی، ارزیابی، انطباق و اصلاح را کاهش دهند.
- انعطاف پذیری و مقیاس پذیری: سیستم های QMS باید نیازهای در حال تغییر سازمان را برآورده کنند و نرم افزار QMS باید مقیاس پذیر و سازگار با رشد باشد.
- آمادگی برای تحول دیجیتال: سازمان ها باید آمادگی خود را برای تحول دیجیتال ارزیابی کنند و شکاف ها را در قابلیت های کلیدی مانند فرآیندهای کیفیت دیجیتال، مدیریت داده، زیرساخت فناوری و مدیریت ریسک شناسایی کنند.
- یکپارچه سازی فناوری های دیجیتال: کیفیت 4.0 با یکپارچه سازی فناوری های دیجیتال، تحولی کیفی در شیوه های سنتی تولید و کیفیت ایجاد می کند.
- توسعه شایستگی های کارکنان: برای تشویق مشارکت کارکنان، سازمان ها باید فعالیت هایی مانند تسهیل اشتراک دانش، استفاده از شایستگی های کارکنان و ایجاد یک سیستم توسعه مهارت را انجام دهند.
کیفیت 4.0: یک تهدید یا یک فرصت؟
این که آیا کیفیت 4.0 برای سازمان هایی با تجهیزات قدیمی یا شرکت های در حال توسعه یک تهدید یا یک فرصت است، به رویکرد آنها بستگی دارد.
فرصت های بالقوه:
- بهبود کارایی و بهره وری: کیفیت 4.0 می تواند بهره وری را تا 10-15 درصد افزایش دهد. حتی سازمان هایی با تجهیزات قدیمی نیز می توانند با ادغام فناوری های دیجیتال، فرآیندهای خود را بهینه کنند.
- کاهش هزینه: پیاده سازی کیفیت 4.0، از جمله سیستم های QM، می تواند هزینه های مربوط به تجزیه و تحلیل، بازرسی و اصلاح خطاها را کاهش دهد.
- انعطاف پذیری و مقیاس پذیری: سیستم های QMS باید با نیازهای در حال تغییر سازمان سازگار باشند و نرم افزار QMS باید برای رشد مقیاس پذیر باشد.
- آمادگی برای تحول دیجیتال: کیفیت 4.0 می تواند به سازمان ها کمک کند تا آمادگی خود را برای تحول دیجیتال ارزیابی کرده و شکاف ها را در زمینه های کلیدی مانند فرآیندهای کیفیت دیجیتال، مدیریت داده و مدیریت ریسک شناسایی کنند.
- توسعه مهارت های کارکنان: برای تشویق مشارکت کارکنان، سازمان ها باید بر اشتراک دانش، استفاده از مهارت های کارکنان و ایجاد برنامه های آموزشی متمرکز شوند.
تهدیدهای بالقوه:
- سرمایه گذاری اولیه بالا: هزینه های بالای سرمایه گذاری اولیه می تواند یک مانع باشد.
- فقدان منابع و دانش: فقدان منابع و دانش لازم برای پیاده سازی کیفیت 4.0 می تواند مانع از پذیرش آن شود.
- فرهنگ سازمانی منفی: اگر فرهنگ شرکت پذیرای تغییر نباشد، پیاده سازی کیفیت 4.0 ممکن است با شکست مواجه شود.
- مزایای رقابتی نامشخص: شرکت ها باید مشخص کنند که چگونه کیفیت 4.0 مزیت رقابتی برای آنها فراهم می کند.
- اتکا به روش های سنتی: بسیاری از تولیدکنندگان هنوز به روش های سنتی ارزیابی کیفیت تکیه می کنند، که ممکن است رقابت را دشوار کند.
برای تبدیل کیفیت 4.0 به یک فرصت، سازمان ها باید:
- سطح فعلی کیفیت 4.0 خود را ارزیابی کنند.
- فعالیت هایی را برای رسیدن به سطح بالاتر برنامه ریزی و اجرا کنند.
- بر کسب و تحلیل داده، اتصال و ادغام و رهبری و فرهنگ سازمانی تمرکز کنند.
- اطمینان حاصل کنند که رهبر از پذیرش تغییرات توسط تیم اطمینان دارد.
در انتها مجددا تاکید میکنم که صنعت 4.0 و کیفیت 4.0 فرصت ها و چالش های قابل توجهی را برای سازمان های ایرانی ارائه می دهد. سازمان هایی که رویکردی فعالانه و استراتژیک در پیش می گیرند، می توانند از این فناوری ها برای بهبود بهره وری، کاهش هزینه ها و دستیابی به موفقیت پایدار استفاده کنند. با برنامه ریزی دقیق و سرمایه گذاری در این زمینه ها، حتی سازمان هایی با تجهیزات قدیمی یا سازمان های در حال توسعه می توانند از کیفیت 4.0 برای بهبود عملیات خود و دستیابی به موفقیت پایدار استفاده کنند. سازمان هایی که قادر به انطباق نیستند ممکن است با تهدیداتی برای بقای خود مواجه شوند.
نظرات بسته شده است.