معرفی تکنولوژی واقعیت گسترده (Extended Reality) در انقلاب صنعتی چهارم و تشریح مبانی کاربردی در صنعت خودرو
صنعت خودرو یکی از بزرگترین و موفقترین صنایع بازار انبوه در جهان محسوب میشود. بخشی از موفقیت این صنعت بر پایه تکامل، تخیل و نوآوری باز است. از موتور احتراق داخلی تا برقیسازی و اتصال به هوش مصنوعی، جریان تکاملی صنعت خودرو را به رخ میکشد.
معرفی تکنولوژی واقعیت گسترده (Extended Reality) در انقلاب صنعتی چهارم و تشریح مبانی کاربردی در صنعت خودرو
نویسندگان: محمدرضا صابری1*، احسان نقاش زاده2
1- کارشناس کیفیت مواد و قطعات CKD، شرکت ایران خودرو خراسان (IKKCO)، مشهد، ایران Saberi.mr57@gmail.com
2- مدیر واحد کیفیت، شرکت ایران خودرو خراسان (IKKCO)، مشهد، ایران، .naghashzadeh@ikkco.ir
چکیده:
صنعت خودرو یکی از بزرگترین و موفقترین صنایع بازار انبوه در جهان محسوب میشود. بخشی از موفقیت این صنعت بر پایه تکامل، تخیل و نوآوری باز است. از موتور احتراق داخلی تا برقیسازی و اتصال به هوش مصنوعی، جریان تکاملی صنعت خودرو را به رخ میکشد. امروزه تکنولوژی واقعیت گسترده (Extended Reality) که شامل واقعیت مجازی (Virtual Reality)، واقعیت افزوده (Augmented Reality) و واقعیت ترکیبی (Mixed Reality) است با تکیه بر یادگیری همه جانبه، در حوزههای گستردهای از جمله سینما، آموزش، مهندسی خودرو و غیره مورد استفاده قرار گرفته است. این فناوری با ایجاد محیطی مصنوعی دنیای واقعی و مجازی را ترکیب کرده و به تولیدکنندگان و مصرفکنندگان خودرو تجربه بینظیر طراحی و تولید مجازی را ارئه میدهد. در واقعیت مجازی (VR) کاربر با غوطهور شدن در محیط مصنوعی، حس و رویایی جدید در جایگزینی محیط واقعی را احساس مینماید. در واقعیت افزوده (AR) نیز محتوای دیجیتالی خاصی بر روی واقعیت موجود ایجاد شده و به کاربران اجازه میدهد تا حدی در دنیای مجازی غوطهور شوند. واقعیت ترکیبی (MR)، کاربران با یک محیط کاملا جدید از ادغام دنیای واقعی و مجازی آشنا مینماید. این فناوری در عصر انقلاب صنعتی نسل چهارم بروز کرده و تحول شگرفی در سیکل طراحی تا تولید یک خودرو ایجاد نموده است.
واژگان کلیدی:
تکنولوژی واقعیت گسترده، واقعیت مجازی، واقعیت افزوده، هوش مصنوعی.
- مقدمه
فناوریهای واقعیت گسترده در همه صنایع مورد توجه قرار دارد. در عصر انقلاب صنعتی چهارم، اکثر شرکتهای بزرگ خودروسازی جهان تلاش زیادی در ایجاد نوآوریهای بزرگ دارند. پیشرفتهای فناوری در عرصههای مختلف جهانی (به ویژه پیشرفتهای موجود در شبکه اینترنت جهانی)، پتانسیل فناوریهای خودرو با واقعیت گسترده را باز نموده و مقرون به صرفه بودن سختافزار و چارچوبهای توسعه، فرصتهای متعددی را برای پذیرش این فناوری فراهم میآورد. فناوری واقعیت مجازی (VR) و واقعیت افزوده (AR) در کل زنجیره ارزش مهندسی خودرو از تحقیق و توسعه تا تولید، بازاریابی و فروش و حتی خدمات پس از فروش خودرو زمینهساز تحول است.
![]() |
شکل 1: ارکان تکنولوژی واقعیت گسترده و تجربیات هر یک از زمینهها. |
- زمینه های کاربردی تکنولوژی واقعیت گسترده
1.2 افزایش تجربه رانندگی و ضریب ایمنی
سیستمهای مبتنی بر واقعیت گسترده به رانندگان کمک میکند تا تجربه رانندگی خود را بدون حواسپرتی بدست آورند. وسایل نقلیه مجهز به واقعیت گسترده میتوانند انواع سیستمهای ناوبری، هشدارهای مربوط به علائم جادهای و دیگر اطلاعات ضروری را مستقیماً روی شیشههای جلو خود داشته باشند.
2.2 فرآیندهای طراحی و توسعه محصول
با استفاده از واقعیت گسترده میتوان نسبت به مدلسازی و تجسم بسیاری از اجزاء خودرو اقدام نمود. همچنین با ایجاد راهنما، به کارگران خط مونتاژ در فرآیندهای مونتاژ یک خودرو کمک نمود. همچنین با کمک این فناوری اپراتورها میتوانند موارد دیگری از جمله اطلاعات مربوطه به تقدم و تاخر عملیاتها و مراحل مونتاژ، مشخصات قطعات و دستورالعملهای ایمنی را مستقیماً در میدان دید خود داشته باشند که این امر موجب حذف کتابچههای راهنمای سنتی مبتنی بر کاغذ شده و احتمال خطا را کاهش میدهد. این فناوری همچنین در حال متحول کردن مراحل طراحی و نمونهسازی تولید خودرو است. طراحان می توانند برای تجسم و ارزیابی از نمونههای اولیه مجازی استفاده کرده و بدین ترتیب تناسب شکل و عملکرد اجزا را قبل از شروع تولید فیزیکی ارزیابی نمایند.
![]() |
3.2 فرآیندهای بازاریابی و فروش
فناوری واقعیت گسترده نحوه خرید و فروش خودرو را متحول میکند. به طوری که بیشتر فروش خودرو از طریق نمایشگاههای خودرو دیجیتال یا تجربیات تعاملی مشابه انجام گرفته که در آن مشتریان میتوانند مدلهای دلخواه خود را با جزئیات زیادی از جمله: شرایط مختلف جادهای و آب و هوایی، بررسی آپشنهای دلخواه و غیره را تجربه نمایند.
4.2 مدیریت و کنترل کیفیت
یکی از کاربردهای کلیدی واقعیت گسترده افزایش راندمان فرآیندهای کنترل کیفیت است. این فناوری متخصصین حوزه کنترل کیفیت را قادر میسازد تا بازرسیهای بصری را با استفاده از پوششهای دیجیتال انجام داده و ایرادات احتمالی قطعات را در زمان کمتر و با دقت بیشتری شناسایی نمایند. به طوری که ایرادتی که با چشم غیرمسلح قابل شناسایی نبوده با این روش مشخص میشوند.
5.2 فرآیندهای تعمیرات و خدمات پس از فروش
واقعیت گسترده ابزار ارزشمندی برای بهبود فرآیندهای تعمیر و نگهداری خودرو است. با استفاده از این فناوری کارشناسان میتوانند ایرادات و مشکلات قطعات و سیستمهای خودرو را شناسایی و رفع نمایند. همچنین این فناوری در دسترسی به دستورالعملهای دقیق نحوه انجام تعمیرات، کاهش نیاز به آموزشهای طولانی مدت و بهبود کیفیت کار انجام شده موثر است. همچنین با کمک این فناوری میتوان مشتری را به وسیله نقلیه مجازی خود هدایت کرده و به او نشان داد که دقیقاً چه ایرادی برای خودروی او ایجاد شده است. این تجربه میتواند به بهبود رضایت و وفاداری مشتریان و کسب تجارت بیشتر آنان کمک نماید.
- نتیجهگیری
تکنولوژی واقعیت گسترده صنایع مختلفی از جمله صنعت خودرو را دگرگون و شیوه طراحی، تولید، بازاریابی و فروش، نگهداری خودروها را متحول کرده است. با استفاده از ابزارهای فناوری واقعیت افزوده، سازندگان خودرو، فروشندگان، رانندگان، مکانیکها و تکنسینها همگی میتوانند از طراحی بهبود یافته، فرآیند فروش جذابتر، تجربه رانندگی ایمنتر و دید بیشتر در فرآیند تعمیر و نگهداری بهرهمند شوند. این امر آغاز موج جدیدی در فناوریهای مبتنی بر واقعیت گسترده بوده و میتوان در آیندهای نه چندان دور شاهد عرضه خودروهای هوشمند بر پایه فناوری فوق باشیم.