Maritime Autonomous Surface Ship (MASS)
کشتی‌های سطحی خودران دریایی
سیامک بحرپیما مدیرعملیات شرکت صنعتی و خدمات مهندسی ایران
توسعه فناوری منجر به افزایش اتکا به هوش مصنوعی و استقلال در وسایل نقلیه مختلف مانند اتومبیل، هواپیما، هلیکوپتر و قطار شده است. آخرین وسایل نقلیه ای که فناوری خودران را در عملیات خود به کار می برند، کشتی های حمل و نقل هستند. کشتی‌های خودران صنعت را متحول خواهند کرد و مقررات فعلی در حال ارزیابی مجدد هستند تا بهترین راه برای گنجاندن این روش آینده‌نگر حمل‌ونقل تعیین شود
قوانین صنعت کشتیرانی در سطح جهانی تنظیم می شود و امروزه یکی از سختگیرانه ترین نظارت ها بر این صنایع اعمال می شود . این قوانین بین المللی اصولاً توسط سازمان بین المللی دریانوردی (IMO)، یکی از آژانس های سازمان ملل متحد که مسئول ایمنی جان در دریا و حفاظت از محیط زیست دریایی است، تنظیم و مصوب می شود.
IMO به منظور ارزیابی دامنه سطوح مختلف کشتی های خودران، چهار درجه استقلال را تعریف کرد. پایین ترین درجه استقلال شامل فرآیندهای خودکاری است که می توانند کشتی را در مواقعی کنترل کنند. زمانی که سیستم خودکار فعال نشده باشد، دریانوردان مسئولیت عملیات و کنترل کشتی را بر عهده خواهند داشت
درجه دوم یک کشتی کنترل از راه دور با دریانوردانی است که هنوز در کشتی هستند. کشتی از مکان دیگری کنترل می شود اما دریانوردان در کشتی می توانند در صورت لزوم کنترل آن را به دست بگیرند.
درجه بعدی یک کشتی کنترل از راه دور بدون هیچ دریانوردی در کشتی است..
در نهایت، بالاترین درجه استقلال، یک کشتی کاملاً خودران و بدون سرنشین است که به توانایی تصمیم گیری و اقدام به تنهایی مجهز است
Maritime Autonomous Surface Ship (MASS)
:
- Degree 1: Ship with automated processes and decision support: Seafarers are on board to operate and control shipboard systems and functions. Some operations may be automated and at times be unsupervised but with seafarers on board ready to take control.
- Degree 2: Remotely controlled ship with seafarers on board: The ship is controlled and operated from another location. Seafarers are available on board to take control and to operate the shipboard systems and functions.
- Degree 3: Remotely controlled ship without seafarers on board: The ship is controlled and operated from another location. There are no seafarers on board.
- Degree 4: Fully autonomous ship: The operating system of the ship is able to make decisions and determine actions by itself.
چندین شرکت قبلاً اجرای قابلیت های خودران را در کشتی های خود آغاز کرده اند و این فناوری به سرعت در حال توسعه است. درحالی که تمرین محدوده نظارتی ( Regulatory Scoping Exercise ) در حال انجام است، کمیته ایمنی دریایی دستورالعمل‌های موقتی را برای آزمایش‌ها در کشتی‌های خودران موجود و در حال ظهور تأیید کرد. کارآزمایی‌ها باید عمومی و مبتنی بر هدف باشند و رویکردی پیشگیرانه داشته باشند تا اطمینان حاصل شود که عملیات‌ها ایمن هستند. در سال 2018، شرکت رولز رویس اولین آزمایش کشتی خودران به نام ” فالکو” را انجام داد. برای نشان دادن دو درجه استقلال، کشتی در سفر بیرونی خود کاملاً خودران بود و سپس در بازگشت به بندر به عملیات کنترل از راه دور تغییر مکان داد. کنترلر در مرکز فرماندهی 30 مایلی دورتر بود و با موفقیت عملیات کشتی را به عهده گرفت و آن را به اسکله هدایت کرد .
انتظار می رود کشتی های خودران ایمنی را بهبود بخشند، هزینه های عملیاتی را کاهش دهند، کارایی را افزایش دهند و اثرات حمل و نقل بر محیط زیست را به حداقل برسانند. افزایش اتکا به خودران احتمال خطای انسانی را کاهش می دهد و در نتیجه ایمنی را بهبود می بخشد. خطای انسانی 75 تا 96 درصد از سوانح دریایی را تشکیل می دهد و 1.6 میلیارد دلار خسارت بین سال های 2011 تا 2016 به خود اختصاص داده است. انتظار می رود هزینه های عملیاتی نیز کاهش یابد زیرا کشتی ها با خدمه اندک و یا بدون خدمه خواهند بود. هزینه های خدمه می تواند تا 42 درصد از هزینه های عملیاتی کشتی را تشکیل دهد. اگر خدمه وجود نداشته باشد، اقامتگاه هایی مانند محل زندگی، تهویه مطبوع و امکانات پخت و پز را می توان حذف کرد. علاوه بر این، یک کشتی بدون اسکان خدمه و دریانوردان، سفرها را کارآمدتر می کند، زیرا کشتی دارای طراحی جایگزین و ظرفیت حمل افزایش یافته است. در نهایت، کشتی های خودران ممکن است برای محیط زیست بهتر از کشتی های فعلی باشند. انتظار می‌رود این کشتی‌ها با منابع سوخت جایگزین، فناوری‌های بدون آلایندگی و بدون آب توازن کار کنند .
همانطور که در سایر صنایع حمل و نقل دیده ایم، مقررات برای وسایل نقلیه خودران بسیار عقب تر از نوآوری های تکنولوژیکی است اما به نظر می رسد در صنعت کشتیرانی چنین وضعیتی اتفاق نخواهد افتاد و سازمان بین المللی دریانوردی با اتخاذ یک رویکرد فعال در مورد این کشتی ها در حال وضع مقررات است . البته پاندمی کرونا و انجام جلسات کمیته های تخصصی IMO بصورت مجازی تا حدی این روند را تحت تاثیر قرار داد .
هدف IMO ادغام فناوری های جدید و پیشرفته در چارچوب نظارتی خود و بررسی مزایای حاصل از فناوری های جدید و پیشرفته در برابر نگرانی های ایمنی و امنیتی، تاثیر بر محیط زیست و تسهیل تجارت بین المللی، هزینه های بالقوه صنعت و نیز تاثیر آنها بر پرسنل، چه در کشتی و چه در خشکی می باشد . IMO میخواهد اطمینان حاصل کند که چارچوب نظارتی کشتی‌های سطحی خودران دریایی (MASS) با پیشرفتهای فناوری که به سرعت در حال تکامل هستند، همگام است.
IMO اخیراً یک تمرین محدوده نظارتی بر روی کشتی های سطحی خودران دریایی (MASS) را تکمیل کرده است که برای ارزیابی ابزار های نظارتی IMO طراحی شده است تا ببیند چگونه ممکن است برای کشتی هایی با درجات مختلف اتوماسیون اعمال شود. تمرین محدوده نظارتی ( Regulatory Scoping Exercise ) برای معاهدات ایمنی در یکصد و سومین جلسه کمیته ایمنی دریانوردی ( 103 MSC ) در ماه می 2021 و برای معاهدات تحت نظر کمیته حقوقی در ژوئن 2021 نهایی شد.( MSC.1/Circ.1638 3 June 2021 )
در یکصد و پنجمین جلسه کمیته ایمنی دریانوردی ( 105 MSC ) در آوریل 2022 این کمیته کار بر روی توسعه یک ابزار نظارتی بر عملکرد کشتی های سطحی خودران دریایی (MASS) را آغاز کرد. کمیته ایمنی دریانوردی نقشه راه حاوی یک برنامه کاری برای توسعه ابزارهای نظارتی IMO برای کشتی های سطحی خودران دریایی (MASS) را تصویب کرد. نقشه راه توسعه یک ابزار مبتنی بر هدف را درقالب یک کد غیر اجباری با هدف تصویب در نیمه دوم سال 2024 به عنوان مرحله اول پیش بینی می کند. براساس تجربه بدست آمده در استفاده از کد غیراجباری MASS ، یک کد اجباری MASS ایجاد خواهد شد که قرار است از اول ژانویه 2028 لازم الاجرا شود.
ماخذ :
IMO publication : www.imo.org
MSC.1/Circ.1638 3 June 2021 – OUTCOME OF THE REGULATORY SCOPING EXERCISE FOR THE USE OF MARITIME AUTONOMOUS SURFACE SHIPS (MASS)