ویژگی ها و مهارت های رهبران کسب و کار، در دوران انقلاب صنعتی چهارم

انقلاب صنعتی چهارم[1]، در واقع یک انقلاب دیجیتالی در عرصه کسب وکار و تولید می‌باشد؛که با استفاده از محیط و بستر دیجیتال، قابلیت برقراری ارتباطات هوشمند و مکانیزه میان تمام منابع سازمان از قبیل: ماشین آلات، نیروی انسانی وسایر منابع مرتبط با تولید و ارزش آفرینی را با یکدیگر فراهم نموده است. برقراری این ارتباطات هوشمند و مکانیزه منجر به بهبود  انعطاف پذیری سیستمهای تولید و ارزش آفرینی، ارتقا کیفیت و بهبود بهره‌وری می‌شود.

البته لازم به ذکر است جهت دستیابی به این مزایا، علاوه بر ضرورت سرمایه گذاری شرکت‌ها درحوزه‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات و زیرساختهای مربوطه، نقش رهبران کسب‎وکار نیز اهمیت ویژه‌ای می‌یابد؛ چراکه به دلیل تغییر نحوه‌ی تعاملات فرآیندهای کسب‌وکار با یکدیگر و افزایش ریسک بهم خوردن تعادل فرآیندهای پایدار زنجیره ارزش، نیازمندی به اتخاذ تصمیمات استراتژیک در همه سطوح سازمان بسیار اهمیت می‏یابد. براین اساس لازم است رهبران آینده از توانایی ایجاد ارتباطات گسترده وتوسعه‌ی شبکه یادگیری در تمام سطوح کسب و کار، جهت پاسخگویی سریع به الگوی داده‌ها و اطلاعات گردآوری شده و اتخاذ تصمیمات استراتژیک بهره‌مند باشند.

علاوه بر موارد یادشده، رهبران کسب وکار، همواره نقشی اساسی در ترویج فرهنگ نوآوری و تغییر الگوی حرکت کسب وکارها را بر عهده دارند.  لذا با توجه به شکل‎گیری انقلاب صنعتی چهارم، لازم است تمامی کسب و‎کارها، خود را جهت تطبیق با تغییرات محیطی حاصل از آن آماده کنند. بنابراین شناخت ویژگی‌ها و مهارت‎های  مورد نیاز رهبران کسب وکارها  دراین دوران اهمیت ویژه‏ای می یابد؛ براین اساس در این مقاله به  صورت اجمالی به بررسی ویژگی ها و مهارتهای  مورد نیاز رهبران کسب‌وکار پرداخته شده است.

ویژگی ها و مهارت های رهبران کسب و کار در دوران  انقلاب صنعتی چهارم :

رهبران کسب و کار در دوران انقلاب صنعتی چهارم که اصطلاحا رهبران نسل چهارم [2] نیز نامیده می شوند؛ جهت مدیریت اثربخش  و همسویی سبک های رهبری خود با نیازمندی های دوران  انقلاب صنعتی چهارم و مدیریت شرایط محیطی کسب وکار خود،(محیطی مملو از نوسانات، عدم قطعیتها، پیچیدگیها و ابهام یا اصطلاحا VUCA[3])، لازم است سبکهای رهبری خود را به همراه مهارت ها و ویژگی های مرتبط با آنها، با در نظر گرفتن مدل ارائه شده در شکل یک، در چهار حوزه مهارتهای شناختی (CS[4])، مهارتهای میان فردی(IS[5])، مهارتهای کسب و کار (BS[6])، مهارتهای استراتژیک(SS[7]) مطابق جدول یک توسعه و بهبود دهند.

به طور کلی باتوجه به مدل ارائه شده در شکل یک، مهمترین مهارتهای رهبران نسل چهارم در هریک از حوزه های چهارگانه به شرح زیر می باشد:

در حوزه مهارتهای شناختی مهمترین آنها عبارت است از : سخنوری (CS1)، گوش سپردن فعالانه و اثر بخش  (CS2)، یادگیری فعال (CS5)، تفکر انتقادی (CS6)؛ که جهت برقراری ارتباطات، ترویج یادگیری و نوآوری، افزایش مشارکت کارکنان جهت ارائه بازخوردهای سازنده، ایجاد انگیزه در آنها جهت کسب تجربیات جدید و ارزیابی محیط کسب وکار و چالشهای پیش روی آن مورد استفاده قرار می گیرد.  در حوزه مهارتهای میان فردی شاخص ترین  آنها عبارت است از اصول و فنون مذاکره(IS3)، اصول و فنون متقاعدسازی و  اقناع (IS4)، ادراک اجتماعی(IS1)؛ که میتوان جهت ایجاد توافق در راستای منافع مشترک کسب و کار، توسعه‌ی محیطهای مشارکتی و فعال جهت همکاری در تصمیم گیریها بهره برد. در حوزه مهارتهای استراتژیک بارزترین  آنها عبارت است از تدوین چشم انداز (چشم انداز سازی) (SS1)، شناسایی علل اصلی (SS5)، ارزیابی سیستم (SS3) و ارزیابی راه حل (SS7)؛که جهت ایجاد یک فرهنگ نوآورانه و یادگیرنده با رویکرد تمرکز زدایی  و شناسایی شکافها و چالشهای پیش روی کسب و کار کاربرد دارد.در حوزه مهارتهای کسب وکار، پرکاربردترین آن مهارت تجزیه و تحلیل عملیات (BS1) است؛ که به منظور ارزیابی سناریوهای پاسخگویی به نیازهای کسب وکار مورد استفاده قرار می‎گیرد.

لذا رهبران کسب و کار، لازم است جهت کسب موفقیت در تطبیق مدل کسب وکار خود با تغییرات حاصل از انقلاب صنعتی چهارم، مهارتها و ویژگیهای مرتبط با سبکهای رهبری خود را مطابق مدل مذکور توسعه و بهبود دهند.

مراجع:

• Guzmán, V. E., Muschard, B., Gerolamo, M., Kohl, H., & Rozenfeld, H. (2020). Characteristics and Skills of Leadership in the Context of Industry 4.0. Procedia Manufacturing, 43, 543-550.

تهیه کنندگان:

دکتر اسکندر ستوده، مدیر عامل مجتمع صنایع لاستیک یزد  (ceo@yric.com)

علی امیاری، واحد سیستمها  و برنامه ریزی راهبردی مجتمع صنایع لاستیک یزد  (aliamyari@yric.com)

[1] Industry 4.0 (I4.0)

[2] Leadership 4.0

[3]  volatility, uncertainty, complexity, and ambiguity

[4] Cognitive Skill

[5] Interpersonal Skill

[6] Business Skill

[7] Strategic Skill

[8] speaking

[9] active listening

[10] writing

[11] reading comprehension

[12] active learning

[13] critical thinking

[14] social perceptiveness

[15] coordination

[16] negotiation

[17] persuasion

[18] operations analysis

[19] management of personnel resources

[20] management of financial resources

[21] management of material resources

[22] visioning

[23] systems perception

[24] system evaluation

[25] identification of downstream consequences

[26] identification of key causes

[27] problem identification

[28] solution appraisal