بياييد ديجيتالي شويم: با تغییر شیوه تفکر نسبت به کیفیت با چهارمین انقلاب صنعتی هم سو شویم.

کیفیت 4.0 نامی است که در این دوره از تغییر شکل دیجیتالی بالقوه و مختل‏کننده، به دنبال تعالی عملکرد می‏باشد. این نام از اصطلاح "صنعت 4.0" گرفته شده است - اصطلاحی که در نمایشگاه هانوفر در سال 2011 برای توصیف چهارمین انقلاب صنعتی ابداع شد.

0

 

بياييد ديجيتالي شويم: با تغییر شیوه تفکر نسبت به کیفیت با چهارمین انقلاب صنعتی هم سو شویم.

چشم‏انداز فناوري از بسیاری جهات، از جمله محاسبات ابری[1]، ابر داده[2]، واقعیت مجازی[3]، واقعیت افزوده[4]، بلاک‏چین[5]، تولید افزايشي[6]، هوش مصنوعی[7]، یادگیری ماشین[8]، پروتکل اینترنتی نسخه 6 (IPv6)، سامانه سایبری فیزیکی[9] و اینترنت اشیاء(IoT)، از هر زمان دیگری غنی‏تر و امیدوارکننده‏تر شده است؛ كه همگی نشان‏دهنده پیدایش مرزهای نوین است. این فناوری‏ها باعث بهبود کیفیت محصول و ارائه خدمات و عملکرد سازمانی می­گردد.

تحول دیجیتالی ما را به سمت هوشمندسازی سوق می­دهد: از هوش مصنوعی جهت همکاری میان انسان و ماشین‏آلات برای دسترسی به اهداف مشترک استفاده می­شود. انقلاب صنعتی چهارم اولین انقلاب صنعتی در جهان نیست و این تحولات نشان می­دهد که نیازمند تفکرات نوین در زمینه کیفیت هستیم.

 

کیفیت 4.0: یک دیدگاه تازه

کیفیت 4.0 نامی است که در این دوره از تغییر شکل دیجیتالی بالقوه و مختل‏کننده، به دنبال تعالی عملکرد می‏باشد. این نام از اصطلاح “صنعت 4.0” گرفته شده است – اصطلاحی که در نمایشگاه هانوفر[10] در سال 2011 برای توصیف چهارمین انقلاب صنعتی ابداع شد.

این رویداد بر افزایش هوش و بهم پیوستگی سیستم‏های تولید هوشمند تأکید دارد و جدیدترین نوآوری‏های فناوری را منعکس می‏کند، آن‏ها را در بافت تاریخی قرار داده و توسعه فناوری‏های کلیدی را از دهه 1700 تا امروز مرور می‏نماید.

طی اولین انقلاب صنعتی(اواخر دهه 1700 و اوایل دهه 1800)، نوآوری در انرژی بخار و آب، امکان گسترش مکان‏های تولیدی بالقوه را برای تاسیسات تولیدی فراهم آورد. قبل از آن، تاسیسات تولیدی، به منظور استفاده از چرخ‏های آب برای تولید انرژی، باید در کنار رودخانه‏ها ساخته می‏شدند.

در اواخر دهه 1800، کشف برق و توسعه زیرساخت‏ها مهندسان را قادر به ساخت ماشین‏آلات برای تولید انبوه نمود. تولید سنگ آهن افزایش یافت و این امر باعث شد ماشین‏آلات به صورت انبوه تولید شوند.

سومین انقلاب صنعتی در اواخر دهه 1960 با اختراع کنترل‏کننده منطقی قابل برنامه‏ریزی رخ داد. این امر امکان خودکارسازی فرآیندهایی از جمله پر کردن و بارگیری مجدد مخازن، روشن و خاموش کردن موتورها و کنترل توالی وقایع را بر اساس وضعیت فرآیند و تغییر شرایط محیطی فراهم آورد.

مجمع جهانی اقتصاد[11](WEF) علاقه زیادی به این تغییرات داشته است. این مجمع در سال 2015، ابتکار تحول دیجیتالی را برای هماهنگ‏سازی تحقیقاتی که می‏توانند تأثیر این تغییرات بر تجارت و جامعه را پیش‏بینی کنند، آغاز کرد. تشخیص WEF چنین بود که ما از زمان ظهور رایانه‏های دیجیتال در دهه 1950 ابتدا با رایانه‏های اصلی، سپس رایانه‎های شخصی، و به دنبال آن ظهور اینترنت و سایت‏های تجارت الکترونیکی در حال تغییر و تحول دیجیتال بوده­ایم.

دستگاه‏های تلفن همراه و محاسبات ابری منجر به همگرایی خدمات گشتند، زیرا چندین نقطه ارتباطی مشتری(تلفن، نمابر، وب و تبلت) به تدریج و در آن واحد برای مشتری، و در حال حاضر برای بیشتر سازمان‏ها، ادغام گشتند. طی 20 سال گذشته، سازمان‏ها به سختی قادر به اتصال تماس‏های تلفنی شما به خدمات مشتری، نامه‏های الکترونیکی و درخواست های فرم وب بودند اما اکنون اینها امری مسلم هستند.

اولین انقلاب صنعتی با استفاده از ماشین‏های انرژی بخار و انقلاب دوم با برق و خطوط مجتمع مشخص می‏گردند. نوآوری در محاسبات و خودکارسازی صنعتی سومین انقلاب را مشخص می‏کنند. چهارمین انقلاب صنعتی، هوش ماشینی، محاسبات فراگیر، ذخیره‏سازی مقرون به صرفه و اتصال قوی را برای ما به ارمغان آورده است. حال چگونه می‏توانیم از اینها برای بهبود کیفیت و عملکرد بهره گیریم؟

 

روندهای نوظهور در کیفیت

از آنجا که هزینه توانمندسازی فناوری‏ها(مانند سنسورهای پیچیده، الگوریتم‏های هوشمند و قدرت محاسبات برای استفاده از آن‏ها) طی دهه گذشته بسیار کاهش یافته است، سازمان‏ها اکنون می‏توانند ساخت آن‏ها را تبدیل به بخشی از استراتژی دیجیتالی خود کنند.

روند تحول دیجیتالی، تغییراتی را در نحوه درک مشتری و مرزهای سازمانی نشان می‏دهد. سازمان‏ها دیگر تنها با كاركنان و شرکای تجاری آن‏ها شناخته نمی‏شوند، بلکه توسط مشتریانی تعریف می‏شوند که حتی بدون اطلاع از درگیری خود در این امر در نشست‏هایی که منجر به تکامل خطوط تولید و خدمات جدید می‏شوند، شرکت دارند.

مدل‏های جدید كسب و كار لزوما به مالکیت، مصرف، تولید متمرکز محصولات یا ارائه متمرکز خدمات متکی نیستند. رویکرد مبتنی بر ارزش، مواردی چون اهمیت اعتماد، شفافیت و امنیت را برجسته می‏سازد. فناوری‏های جدید در پیاده‏سازی و استقرار سیستم‏های پشتیبانی از این تغییرات به ما کمک می‏کنند.

مؤلفان در نوشته‏هاي خود ظهور چندین دیدگاه جدید را پیش‏بینی نموده‏اند، از جمله:

  • تغییر دیدگاهی که کیفیت را در کارآیی، اثربخشی و رضایت‏مندی می‏دید، به دیدگاهی که کیفیت را در یادگیری و سازگاری مداوم می‏بیند.
  • تغییر مرزها در داخل و بین سازمان‏ها و نحوه اشتراک اطلاعات بین مناطق مختلف، به دلیل در دسترس بودن اطلاعات و شفافیت(“تغییر خطوط اتصال و انتقال داده‏ها”).
  • ایجاد علم و دانش زنجیره‏ای در فرایندهای تولیدی(امکان نظارت و پاسخگویی به هر عنصر در هر زمان).
  • تأکید بیشتر بر تجربه مشتری، بازارهای مشارکتی(که مشتریان در آن مصرف‏کننده و تولیدکننده انرژی هستند) و رشد اقتصادی(که در آن مشتریان در طراحی و توسعه محصولات مورد نظر خود شرکت دارند).

در کیفیت 4.0 باید به هر یک از این تغییرات توجه شود. در نتیجه، نحوه برخورد و مقابله با مشکلات تکامل می‏یابند. به عنوان مثال، باید یاد بگیریم چگونه داده‏ها را طی مدت وجود آن‏ها مدیریت کنیم نه فقط طی مدت زمانی که سازمان آن‏ها را جمع‏آوری کرده است. مفهوم صدای مشتری گسترش خواهد یافت و شیوه شنیدن به این صداها را خواهیم آموخت، زیرا قادر خواهیم بود از طریق ابزار متصل به مشتریان خود، اطلاعاتی درباره آن‏ها کسب کنیم.

 

 

کشف: نقش جدید کیفیت

آنچه ما به‏ عنوان حرفه با كیفیت امروزی می‏شناسیم در اواسط انقلاب صنعتی دوم با روش‏های مدیریت علمی كه توسط هنری فایول[12] در فرانسه و فردریك وینسلو تیلور[13] در ایالات متحده معرفی شدند، آغاز گشت. کارخانه‏ها برای اطمینان از کار کردن خطوط مونتاژ به شیوه‏هایی نو برای تولید محصولاتی متناسب با مشخصه‏های ویژه، تفهیم کارگران برای دخالت در روند تولید و برای کنترل هزینه‏ها احتیاج داشتند.

با بالغ شدن تولیدات صنعتی این روش­ها تا طراحی فرایندهایی برای تولید مشخص رشد یافتند. در دهه 1980 و 1990، استفاده از رایانه شخصی، بار دیگر باعث تغییر چشم‏انداز شد. سازمان‏ها تلاش‏های كیفی خود را پیرامون ارزش فرهنگ و مشاركت فعال در ایجاد کیفیت و مدیریت كیفیت جامع(TQM) قرار دادند، مديريت ناب و شش سیگما محبوبیت بیشتری یافتند.

با گسترده‏تر شدن پذیرش سیستم‏های متصل، هوشمند و اتوماتیک، می‏توانیم بار دیگر انتظار تجدید حیات در ابزارها و روش‏های کیفی را داشته باشیم. پیشرفت را می توان در چهار عنوان خلاصه کرد:

  1. کیفیت به عنوان بازرسی: در ابتدا، تضمین کیفیت به بازرسی اقلام تولید شده و بررسی كيفيت محصول متکی بود.
  2. کیفیت به عنوان طراحی: با الهام از توصیه‏های دمینگ برای قطع وابستگی به بازرسی، روش‏های جامع‏تری به منظور طراحی کیفیت در فرآیندها بوجود آمد تا بدین ترتیب از مشکلات کیفی قبل از وقوع آن‏ها جلوگیری به عمل آید.
  3. کیفیت به عنوان توانمندسازی: TQM و شش سیگما رویکرد جامعی برای کیفیت دارند و خواستار مسئولیت‏پذیری و توانمندسازی تک تک افراد در بهبود مستمر می‏باشند.
  4. کیفیت به عنوان کشف: در یک محیط سازگار و هوشمند، کیفیت به این موارد بستگی دارد: سرعت کشف و جمع‏آوری منابع جدید اطلاعات، کشف موثر علل ريشه‏اي و همچنین کشف و دستیابی به بینش جدید درباره خود، محصولات و سازمان.

 

ارزش‏هاي پيشنهادي براي طرح‎هاي کیفیت در چهارمين انقلاب صنعتي

چگونه می‏توان با اجرای فناوري‏های توانمندسازی همچون هوش مصنوعي و يادگيري ماشين، خودکارسازی فرآیند رباتیک و بلاکچین، عملکرد افراد و پروژه‏ها و محصولات را بهبود بخشید؟ یک فناوری جدید همیشه با بیان واضح مزایای مورد نظر خود معرفی می­شود. ارزش‏هاي پيشنهادي برای طرح‏های کیفیت در انقلاب صنعتي چهارم در شش دسته تقسیم می شوند، که مورد شماره 1 مهمترین آن‏ها می باشد:

  1. افزایش هوش انسانی (یا بهبود آن).
  2. افزایش سرعت و کیفیت تصمیم‏گیری.
  3. بهبود شفافیت، ردیابی و قابلیت کنترل.
  4. پیش‏بینی تغییرات، آشکار گشتن تعصبات و سازگار شدن با شرایط و دانش جدید.
  5. ایجاد روابط، مرزهای سازمانی و مفهوم اعتماد برای دستیابی به فرصت‏های بهبود مستمر و مدل‏های جدید كسب و كار.
  6. آموزش پرورش خودآگاهی و سایر آگاهی‏ها به صورت یک مهارت.

نوآوری‏های کیفیت در انقلاب صنعتي چهارم می‏تواند به افزایش اطلاعات شما در زمینه پايش و مدیریت عملیات کمک کند، یا به منظور بهبود بهره‏وری یا ارتقای روحیه اپراتورها، شما را قادر به پايش از راه دور سازند. به جای جایگزین کردن افراد در فرآیندها به افزایش توانایی‏های آن‏ها بیاندیشید. بنابر گفته جامعه شناس فنلاندی، اسکو کیلپی[14]، “آینده واقعی کار در مدل صنعتی خودکارسازی نیست بلکه در مدل پساصنعتی ترویج ارتقاء و توانایی است.”

نگهداري پيشگيرانه در پیش‏بینی خرابی تجهیزات به شما کمک می‏کند و به این ترتیب خرابی‏ها کاهش می‏یابند. ابتکارات کیفیت در انقلاب صنعتي چهارم در ارزیابی مداوم ریسک زنجیره تامین به شما کمک کرده، یا در تصمیم‏گیری در خصوص اقدامات اصلاحی شما را یاری می‏دهد.

فناوری‏های کیفیت در انقلاب صنعتي چهارم

  • هوش مصنوعی: بینش رایانه‏ای، پردازش زبان، بات های چت، دستیاران شخصی، ناوبری، رباتیک، تصمیم گیری‏های پیچیده.
  • ابرداده: زیرساخت‏ها(مانند پایگاه‏هایMapReduce ،Hadoop ، Hive و NoSQL)، دسترسی آسان‏تر به منابع داده، ابزارهایی برای مدیریت و تجزیه و تحلیل مجموعه داده های بزرگ بدون نیاز به استفاده از ابر رایانه‏ها.
  • بلاک‏چین: افزایش شفافیت و قابلیت کنترل تبادلات(برای دارایی‏ها و اطلاعات)، شرایط نظارت برای انجام دادن تبادلات تنها درصورتی‏که اهداف کیفی محقق شوند.
  • یادگیری عمیق: طبقه‏بندی تصویر، تشخیص الگوهای پیچیده، پیش‏بینی سری‏های زمانی، تولید متن، ایجاد صدا و هنر، ایجاد ویدیوی ساختگی از ویدئوی واقعی، تنظیم تصاویر بر اساس ابتکار(مثلا تبدیل یک چهره اخمو در عکس به چهره خندان).
  • فناوری‏های فعال: سنسورها و محرک‏های مقرون به صرفه،محاسبات ابری، نرم‏افزارهای منبع باز، AR، واقعیت ترکیبی، VR، جریان داده(مانند Kafka و Storm)، شبکه‏های 5G ،IPv6 ، IoT.
  • یادگیری ماشین: تجزیه و تحلیل متن، سیستم‏های ارائه توصیه، فیلترهای اسپم ایمیل، تشخیص تقلب، طبقه بندی اشیاء در گروه‏ها، پیش‏بینی.
  • علم در مورد داده‏ها: روش گردآوری مجموعه داده‏های ناهمگن برای پیش‏بینی، انجام طبقه‏بندی‏ها، یافتن الگوها در مجموعه داده‏های بزرگ، کاهش مشاهدات زیاد به مهمترین پیش­بینی کننده‏ها، استفاده از تکنیک‏های سنتی سالم(مانند تجسم، استنتاج و شبیه‏سازی) برای تولید مدل‏ها و راه‏حل‏های مناسب.

هوش مصنوعي و يادگيري ماشين امروزه بسیار محبوب گشته‏اند؛ زیرا نه تنها نرم‏افزاری در دسترس‏تر بوده و کاربرد آن آسان‏تر است، بلکه دسترسی به داده های بزرگ که باعث قدرتمند شدن هوش مصنوعي و يادگيري ماشين می‏شود نیز آسان‏تر می‏گردد.

بلاک‏چین یک فناوری در حال ظهور  این توانایی را دارد که کیفیت داده‏ها و کیفیت تبادلات را بهبود بخشد. علم آمار و داده، مبانی محکمی را برای حل همه مشکلات فراهم می­کند.

متخصصان کیفیت: رهبری تحول

فناوري‏هايي همچون هوش مصنوعي و يادگيري ماشين در انقلاب صنعتي چهارم به این معنی است که تصمیم‏گیری مبتنی بر داده می‏تواند خودآگاهی بیشتری به دنبال داشته باشد. با داشتن اطلاعات دقیق‏تر، بهتر می‏توانیم خود را با تغییر محیط و تغییر نیازهای مشتری یا ذی‏نفعان منطبق گردانیم.

متخصصان کیفیت در موقعیت هدایت تلاش‏ها در راستای تحول دیجیتالی قرار دارند؛ زیرا مهارت‏های عمیقی در موارد زیر دارند:

  • تفکر سیستمی.
  • تصمیم‏گیری مبتنی بر داده.
  • رهبری یادگیری سازمانی.
  • ایجاد فرایندهایی برای بهبودی مستمر.
  • درک چگونگی تأثیر تصمیمات بر افراد: زندگی، روابط، اجتماعات، رفاه، سلامتی و به‏طور کلی جامعه.

مهارت آخر از اهمیت ویژه‏ای برخوردار است. متخصصان کیفی می‏توانند اثرات مثبت و منفی را پیش‏بینی کنند، آن‏ها فرصت‏هایی را که به نفع همه باشد مهیا نموده، به سازمان‏ها کمک می‏کند تا از پیامدهای منفی در امان باشند.

متخصصان کیفیت در حل مسئله ساختاری، تصمیم‏گیری مبتنی بر داده و استفاده از تغییرات فرهنگی برای تسهیل پیشرفت مهارت ویژه‏ای دارند. در انقلاب صنعتي چهارم، حتی اگر مقدار و تنوع داده‏ها افزایش یابد، این اصول تغییر نخواهند کرد. ما به عنوان یک جامعه، موقعیت منحصر به فردی داریم که می‏توانیم به سازمان‏های خود در این دوره جدید کمک کنیم.

متن حاضر خلاصه ترجمه مقاله‏ Let’s Get Digital: The many ways the fourth industrial revolution is reshaping  the way we think about quality  نوشته Nicole Radziwill  مي‏باشد كه در سال 2018 در سايت https://asq.org/quality-progress به چاپ رسيده است.

مترجم: سيده محبوبه اميني- مديرعامل گروه كارشناسان ايران

 

[1] Cloud computing

[2] big data

[3] virtual reality

[4] augmented reality

[5] Block chain

[6] additive manufacturing

[7] artificial intelligence

[8] machine learning

[9] cyber-physical systems

[10] Hannover Fair

[11] The World Economic Forum

[12] Henri Fayol

[13] Frederick Winslow Taylor

[14] Esko Kilpi

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.