موانع کنترل کیفیت در محصولات کشاورزی چیست؟
سازمان حمایت مصرفکنندگان و تولیدکنندگان محل تعارض منافع است، چرا که همان طور که در عنوان آن دیده میشود باید همزمان از تولیدکننده و مصرف کننده حمایت کند، گفت: به طور کلی کنترل کیفیت نیاز به جامعه آماری مشخص دارد که در حوزه محصولات کشاورزی فراهم نیست.
اقتصاد دستوری امکان تکاپوی مناسب در بحث کیفیت را فراهم نمیکند، وقتی قیمت از شکل دستوری خارج میشود، شرایط برای استاندارد و کیفیت بالاتر ایجاد میشود، اما وقتی به سمت اقتصاد دستوری حرکت کردیم کیفیت اولین شهید میدان است.
سیستمهای مدیریت کیفیت که در بنگاهها استفاده میشود چالش بزرگی دارد که با مشکلاتی برای ادامه حیات شرکتها مواجه هستند، در سالهای اخیر پیش نویس قانون توسعه نظام استاندارد تهیه و تصویب شد و یک عنصر اساسی این قانون، تدوین سندهای مقررات فنی است. سندهای مقررات فنی لازمه بهبود فضای کسب و کار هستند.
جایگاه سازمان حمایت مصرفکنندگان و تولیدکنندگان از نظر خود دولت هم مناسب نیست و در سالهای اخیر تصمیماتی برای ادغام آن گرفته شد که در نهایت انجام نشد. از طرف دیگر این سازمان محل تعارض منافع است چرا که همان طور که در عنوان آن دیده میشود باید همزمان از تولیدکننده و مصرف کننده حمایت کند. در مواردی هم که شکایت در این سازمان به نتیجه برسد، تنها دستاوردش واریز مقداری جریمه به خزانه دولت است.
در سالهای گذشته اتاق بازرگانی پیگیر نظارت بر کیفیت محصولات کشاورزی بوده و این دغدغه اول به خاطر صادرات شروع شد و چون در مقطعی نتوانستیم استاندارهای مقصد را پاس کنیم و برخی کالاهای صادراتی برگشت خورد، متوجه ایرادات شدیم. وقتی این مشکل مشخص شد در اتاق تهران، جلساتی برگزار و گفتوگوهایی با ذینفعان انجام شد.
مشکلی که وجود دارد این است که حتی اگر کیفیت محصولات کشاورزی در سطح عرضه بررسی شود، مبدا آنها مشخص نیست که بخواهیم کالا را برگردانیم. پس کنترل کیفیت محصولات کشاورزی نیاز به زیرساختهایی دارد. به طور کلی کنترل کیفیت نیاز به جامعه آماری مشخص دارد که در حوزه محصولات کشاورزی فراهم نیست. در اصل شناسنامه دار کردن محصولات کشاورزی شبیه مجوزدار کردن تولیدیها است، اما هنوز محقق نشده است.
در رابطه با محصولات کشاورزی پیشنهاد اتاق بازرگانی به صورت یک سند مشخص تهیه و دو سال قبل منتشر شده،اصلیترین موضوع این سند این است که تولید بدون شناسنامه ظرفیت کنترل کیفی را از بین میبرد و این وضعیتی است که دقیقا در حوزه کشاورزی شاهد هستیم. در حوزه کشاورزی، محصول بدون شناسنامه داریم که قابلیت کنترل کیفی آن به شدت کاهش پیدا میکند.