اولین جلسه کارگروه مدیریت کیفیت در پروژه های ساخت انجمن مدیریت کیفیت ایران برگزار شد:

امر کیفیت در ساخت و ساز، از دیر باز تا کنون موضوع بحث برانگیز این حرفه می باشد که در نظام فنی اجرایی کشور و نظام مهندسی ساختمان همواره موضوعی قابل تامّل، مهم و نیازمند توجه می باشد. بارها چه در رسانه ها چه در محافل عمومی و خصوصی صحبت از شیوه و کیفیت ساخت به میان می آید و در آن کارفرما، مهندسان مشاور و سازنده/پیمانکار هریک دلایل و توجیهات خود را بیان می کنند. متاسفانه و یا خوشبختانه ماهیت امر کیفیت، بر ملموس و قابل تشخیص بودن برای هر شخصی فارغ از ویژگی های ذاتی آن است که این موجب می شود هر شخصی تلقی خود را از آن داشته باشد.

توجه به موضوع کیفیت در دهه‌ی اخیر موجب شده است، بسیاری از مجموعه های تولید محور و حتی صنعتی گام‌های بسیار مهمی در نایل شدن به درجات کیفی برداشته اند اما در این میان موضوع ساخت به واسطه پروژه محور بودن سازمان و فرآیند محور بودن جنس مدیریت کیفیت آن، دارای ظرافت ها و مسایل فنی و جانبی زیادی می باشد که در بسیاری از مجموعه های کشور به صورت سطحی و در برخی نیز به صورت جدی در حال اجراست.

در خیل آشفتگی موضوعات مربوط به ساخت، معدود منابع این امر و موضوعات فنی-تخصصی کیفیت باعث خوشوقتی بسیار است که در نظام فنی و اجرایی کشور در عنوان ضابطه شماره 773، اقدام به تهیه «دستورالعمل ارزیابی کیفیت و مشخصات فنی عملیات اجرا شده» موضوع بخشنامه شماره 597991/98 مورخ 18/10/98 سازمان برنامه و بودجه کشور کرده است. که این خود نشانگر و بیانگر اهمیت امر کیفیت در شرایط کنونی کشور و البته نیاز وافر در خصوص متمرکز نمودن منابع مورد استفاده و جلوگیری از هدررفت آن‌ها می‌باشد. ضابطه مذکور از نوع گروه اول به معنی لازم الاجرا می باشد که از تاریخ 01/04/1399 برای کلیه پروژه های تحت لوای نظام فنی و اجرایی کشور اجباری است.

محور اصلی در این ضابطه موضوعات مالی تعیین شده است که در هرگونه کاهش کیفیت در محاسبه ضریب پرداخت تاثیرگذار خواهد بود و موجب کاهش مبلغ پرداختی به پیمانکار می گردد. در این روش با محاسبه ضریب پرداخت به تفکیک عملیات اجرایی – از جمله خاکریزی، زیراساس، اساس، تثبیت، عملیات آسفالتی و سایر عملیات-  اقدام به اعمال این ضرایب بر کارکردها و صورت وضعیت های موقت و قطعی پیمانکار می گردد که نتیجه کیفیت عملیات دقیقا در کارکرد پیمانکاران لحاظ خواهد شد.

برای دریافت نتیجه این رویکرد برای پروژه های احتیاج به گذشت زمان است تا اولا آموزش لازم برای مهندسان مشاور برا اعمال این تغییرات در پروژه ها اتفاق بیفتد و دوما سازمان های پیمانکاری نیز خود را با این رویکرد نوین وفق دهند. چرا که در حال حاضر با توجه به ناکافی بودن دستور العمل های مورد نیاز این حوزه ولو به صورت راهنما این مجموعه ها احتیاج به بازنگری خاص با مدد گرفتن از عوامل کارآزموده در مدیریت کیفیت خود خواهند بود.

با توجه به تعریف پروژه های ساخت در سازمان های پروژه محور، ماهیت پرداختن به امر کیفیت در این سازمان ها رویکرد متفاوتی را می طلبد. علی رغم یکسان بودن اساس کیفیت، نیاز به بررسی و شناخت بیش از پیش می‌باشد. از دیدگاه مراجع مدیریت پروژه مانند PMBOK موفقیت پروژه‌ها بر اساس کیفیت پروژه/محصول، زمانبندی، بودجه و درجه‎ رضایت مشتری‌ها سنجیده می شود. که این نشان دهنده اهمیت امر کیفیت در پروژه های مختلف و مراجع مختلف این علم است. لذا این رویکرد نظام فنی اجرایی کشور رویکردی بسیار مورد نیاز و پسندیده‌ای می باشد.

حال با توجه به توافق دو دیدگاه گفته شده بر اهمیت موضوع کیفیت، باید دید سازمان های پروژه محور و ذینفعان آن ها چگونه می توانند با رعایت معیار های کیفیت بر اساس مراجع و اسقرار نظام‌های کیفی در مجموعه خود با دیدگاه جرایم مالی ضابطه اخیر سازمان برنامه و بودجه کنار بیایند و خود را وفق بدهند.

از همین رو انجمن مدیریت کیفیت ایران بر اساس احساس مسئولیت و دغدغه‌های موجود بر خود لازم دید در راستای ارتقای سطح کیفی پروژه های عمرانی و صنعتی از هر جهت با دیسیپلین‌های مختلف گامی برداشته و امر کیفیت در سازمان های پروژه محور را با علم به تفاوت دیدگاه های آکادمیک موضوع فوق در مراجع متفاوت، این تفاوت ها را تبدیل به فرصت کرده و کارگروه مدیریت کیفیت در پروژه های ساخت را آغاز نماید.که اولین جلسه آن با حضور اعضای مرتبط با پروژ های ساخت و عمرانی و همکاری انجمن بتن ایران در تاریخ 20 مرداد در محل انجمن مدیریت کیفیت با اهداف زیر تشکیل شد.

• توسعه کیفیت در صنعت ساخت
• پرداختن چالش های کیفیت در این صنعت
• مدیریت کيفيت بتن و سازه های بتنی
• مشارکت بخش خصوصی و دولتی در امر کیفیت در حوزه های کارفرمایی، طراحی و اجرا
• برقراری ارتباط میان سایر انجمن های تخصصی عمرانی و صنعتی در این حوزه
• تدوین، طراحی و برگزاری دوره های آموزشی مورد نیاز سازمان های مرتبط
• نشر کتب و مقالات در این حیطه
• برگزاری میزگرد های تخصصی
• مسئولیت اجتماعی سازمان ها در حوزه کیفیت
• و غیره

امید است تشکیل این کارگروه گامی هر چند کوچک در راستای رسالت ارتقا و اعتلای کیفیت در سطح کشور  باشد.

حاضرین: شرکت مهندسی مشاور مهاب قدس، موسسه شهید رجایی، انجمن بتن ایران ، بین المللی مهندسی ایریتک، مهندسین عمران مارون، کیان بتن جنوب، ایران چوب(بنیاد مستضعفان)- انجمن مدیریت کیفیت ایران