امکان صرفه جویی با کیفی سازی خدمات در صنعت حمل و نقل و ارتقای کیفیت با مطالبه گری محقق می شود

مهم ترین عامل تصمیم گیری در انتخاب شرکت های حمل و نقل، کیفیت در کنار قیمت است . برای دست یابی به سرعت بالا، کاهش هزینه ، ایمنی و رفاه بیشتر ، افزایش سهم بازار صنعت حمل و نقل ریلی باید جهت رقابت کردن با سایر شیوه های حمل و نقل از یک یک سو و شرکت های حمل و نقل ریلی از سوی دیگر نسبت به برقراری سیستم مدیریت کیفیت جامع اقدام کرد. رییس انجمن مهندسی حمل و نقل ریلی ایران معتقد است که اقتصاد حمل و نقل نیازمند تحول است و لازمه این تحول، ورود بخش خصوصی و در عین حال مطالبه گری خدمات و کالای کیفی از سوی مردم از نهادها، مسئولان، دولت، و حتی مجلس است. به اعتقاد او کیفیت در ارایه خدمات حمل و نقل بسیار با اهمیت است و حتی اختلاف زمانی یک ثانیه ای به دلیل کاهش کیفیت اثرات جبران ناپذیری به اقتصاد وارد خواهد کرد.

دکتر سید ابوالفضل بهره دار در گفت و گو با خبرنگار نشریه کیفیت و مدیریت با تاکید بر این که کیفیت در شرایط پیچیده رقابت در بازار به عنوان یک بحث پیش برنده مطرح است، می گوید: امروز مردم برای تامین نیازهای خود هزینه می کنند تا انتخاب با کیفیتی داشته باشند و از آن جا که کیفیت می تواند عمر طولانی تری به کالا، خدمات و محصولات بدهد، ذینفعان، مشتریان و مصرف کنندگان از ظرفیتی که در بحث کیفیت برای تامین نیازهای جاری وجود دارد، استفاده می کنند.

وی با بیان این که برندهای مختلفی در عرصه تامین نیازهای جامعه حضور پیدا می کنند و حوزه حمل و نقل نیز در واقع یکی از مولفه های تاثیرگذار در اقتصاد ملی است، می افزاید: همزمان با مطرح شدن بحث کیفیت باید انتظار داشت که سازمان ها برای ارایه خدمت، برنامه ریزی مدون و مشخصی داشته باشند.

رییس انجمن مهندسی حمل و نقل ریلی ایران با طرح این پرسش که در حال حاضر ساختار سازمان ها به لحاظ نیروی انسانی، تجهیزات و زیرساخت ها تا چه اندازه از این امکان کیفی برای تولید خدمات استفاده می کند، می گوید: بحث کیفیت در مرحله اول و دوم مجموعه شبکه های حمل و نقلی نیست زیرا اقتصاد حمل و نقل نیازمند تحول است ضمن آن که نیاز داریم بخش خصوصی را وارد عرصه کار در همه زمینه ها کنیم بنابراین تنها بحث مالکیت بخشی، تکاپوی نیازهای یک جامعه بر اساس نگاه به آینده در تولید خدمات نیست بلکه باید در مدیریت ها نیز بخش خصوصی را فعال کرده وشریک واقعی خود بدانیم و خواستار سرمایه گذاری کیفی از آن ها باشیم در عین حال این سرمایه گذاری را حمایت کرده و سود حاصل از این خدمات منجر به تولید کیفی شود بنابراین در این زمینه نیاز به تغییر اساسی هستیم.

بهره دار با اشاره به نیاز بالای جامعه به استفاده از حمل و نقل تصریح می کند: هم اکنون تولید و عرضه به اندازه تقاضا نیست و طبیعتا کیفیت در این شرایط معطل خواهد ماند و مشتری نمی تواند ممیزی خاصی داشته باشد از این رو لازم است تغییر اساسی در استفاده صحیح از امکانات، ناوگان و شبکه صورت گیرد.

وی ادامه می دهد: وقتی به اندازه کافی ناوگان هوایی وجود ندارد و مستاصل میزان زیادی از تجهیزات و قطعات هستیم، طبیعی است که با همین میزان امکانات پرواز کنیم و در این میان کیفیت چه می شود؟ این نقطه ای است که باید دستگاه های اجرایی دولت به صورت ویژه به این موضوع ورود کرده و سرمایه گذاری لازم را انجام دهند.

بهره دار با تاکید بر این که حدود 20 تا 35 درصد از هزینه های شرکت صرف ارتقای کیفیت می شود، تصریح می کند: تحقق این امرباعث ایجاد رفاه بیشتر در جامعه و رضایت بیشتر مشتری خواهد شد. تولید محصول و خدمات کیفی ، یک مطالبه اجتماعی است که مردم از نهادها، سازمان ها و دستگاه های اجرایی دارند.

رییس انجمن مهندسی حمل و نقل ریلی ایران می گوید: وقتی زمینه آزاد برای تجارت وجود داشته باشد، طبیعی است هزینه ای که برای یک محصول خودرویی می کنیم بدون شک محصول ایرانی نیست زیرا به لحاظ کیفیت خودروهای مشابه، قیمت بالاتری دارد این در حالیست که کیفیت  بالای کالا باعث می شود ضمن تامین نیاز مصرف کننده، عمر طولانی تری داشته باشد و رضایت مندی حاصل کند که در نهایت می تواند صرفه جویی مناسبی در اقتصاد ملی ایجاد کند از این منظر لازم است دولت و مجلس ورود پیدا کرده و برای کیفی سازی تمام فعالیت ها به ویژه در حوزه حمل و نقل این امکانات را فراهم کنند و از بخش خصوصی مطالبه شود و هزینه لازم نیز پرداخت شود.

وی با تاکید بر این که با ارایه خدمات کیفی مشتری متقاعد به استفاده از این شرایط شده بنابراین لازم است یارانه ای با هدف تحقق این مساله در بودجه های تخصیصی دیده شود، اظهار می کند: انجمن های صنفی ، علمی و کارفرمایی مسئولیت اجتماعی برای کیفی سازی دارند ، در حال حاضر در حوزه حمل ونقل سالانه در حدود 6.5 تا 7 درصد تولید ناخالص داخلی صرف خسارت های ناشی از تصادف های جاده ای می شود که رقم بسیار بالایی است این در حالیست که اگر سرمایه گذاری لازم برای زیرساخت های جاده ای انجام شده و کیفی سازی لازم در صنعت خودرو صورت گیرد، بخش قابل توجهی از این خسارت نگهداشت می شود و خطای انسانی به حداقل می رسد.

بهره دار ایمنی را با کیفیت عجین می داند و می گوید: ایمنی می تواند علاوه بر جبران بخشی از خسارت های ناشی از عملکردها نظام استفاده از امکانات را تغییر دهد و در سلامت سازی مجموعه نیز دخالت کند، بنابراین باید ایمنی را با کیفی سازی همه فعالیت ها عجبین بدانیم و بهره وری مناسبی ایجاد کنیم.

وی با اشاره به اقدامات پرفسور جوران به عنوان یکی از پیشگامان انقلاب کیفیت اظهار می کند: او معتقد است با اندازه گیری و رسیدگی به وضعیت مشکلاتی که در یک حوزه وجود دارد، باید کیفیت تزریق تا با کیفی سازی فعالیت ها بخش قابل توجهی از معضلات موجود جلوگیری شود.

او می گوید: با کیفی سازی امکان صرفه جویی وجود دارد و اگر رقمی صرف کیفی سازی محصولات یک مجموعه شود این هزینه نیست بلکه به لحاظ کیفی سازی خدمات و محصول توانسته ایم عمر مفید آن را افزایش داده و رضایت مندی بیشتری فراهم کنیم و میل و رغبت مشتری و ذینفعان را به استفاده از آن کالا افزایش دهیم.

بهره دار در خصوص تغییر بهره وری در راه آهن و ناوگان هوایی دریایی و جاده ای نیز اظهار می کند: هزینه کیفیت نشان می دهد که همه نسبت ها به کیفیت باید اندازه گیری شود این اندازه گیری نشان می دهد تا چه اندازه توانستیم در مسیری که انتخاب کردیم و پیش می رویم، رضایت عمومی حاصل و مطالبه عمومی را پاسخ داده و وضعیت سازمان را از یک نقطه به نقطه دیگر رسانده و رسالت های سازمان را تقویت کرده باشیم.

رییس انجمن مهندسی حمل و نقل ریلی ایران  با تاکید بر این که کیفیت یک شاخص قابل توجه و اندازه گیری است که می تواند سازمان را ارتقا داده و سطح فعالیت ها را افزایش دهد تا مجموعه به یک مطلوبیت نسبی برسد، اظهار می کند: عوامل متعددی نظیر کاربری راه آهن، محدوده جغرافیایی و نحوه مدیریت در تغییر بهره وری در شبکه ریلی دخیل است بنابراین اگر بهره وری یک مساله اساسی برای مدیر ارشد باشد باید به بحث ایمنی، رضایت عموم جامعه و سطح انتظارات پرداخته و آن ها را پوشش و پاسخ دهد و مدیر ارشد نیز در مجموعه اقدامات خود این موارد را سرلوحه قرار دهد.

وی با تاکید بر ارزیابی دوباره ویژگی های شبکه ریلی می گوید: وقتی در اروپا سرعت متوسط 200 کیلومتر در ساعت تعیین و 250 کیلومتر عملیاتی است ما همچنان در 120 کیلومتر باقی مانده ایم این در حالیست که کیفیت دو عامل اصلی زمان و هزینه را به همراه دارد و در صورت عدم پاسخ دهی سرعت زمانی و نوع خدماتی که به ذینفعان ارایه می دهیم کاهش می یابد . در عین حال مساله انرژی نیز یکی از مواردی است که در صورت کیفی سازی فعالیت های زیربنایی منجر به پس انداز خواهد شد بنابراین یکی از نکات اصلی که در ذات کیفیت وجود دارد توجه به این مساله است.

دکتر بهره دار؛ توجه به وضعیت آب و هوایی و توپوگرافی منطقه را نیز از دیگر ضرورت ها عنوان و اظهار می کند: تعمیر و نگهداری از دیگر موضوعات بوده این در حالیست که برنامه ریزی سیر و حرکت در شبکه ریلی از نکات اساسی به شمار می رود که نیازمند تغییرات اساسی است. وقتی یک سفر باری از تهران تا بندرعباس حدود 8 روز زمان می برد اصلاح این روند نیازمند نگاه ویژه ای است تا سیر حرکت و بازرگانی بهبود یابد. در حال حاضر سرعت بازرگانی ایران یک سوم منطقه بوده که نشان می دهد آن ها 300 درصد بیشتر از ما برای مطلوب بودن سیستم ریلی کار کرده اند این در حالیست که در حلقه کلی اقتصاد ملی ، سرعت جابجایی کالا و ارزان بودن یا گران تمام شدن کالاهای ارایه شده باید مورد کیفی سازی قرار گیرد.

وی ادامه می دهد: می توان برنامه ریزی کیفیت را به صورت مستمر و براساس در نظر گرفتن قواعد مربوط به لحاظ کردن حساسیت جاری در سازمان و مجزا کردن از دیدگاه شخصی و مدیریتی خاص به ترسیم کشیده، به نقد بگذاریم  و مهندسی کنیم و به عنوان یک مطلوبیت در سازمان ببینیم . همچنین آزمایش های توانایی کیفیت در صنعت ریلی باید مطابق با دستورالعمل ها و استانداردها صورت گیرد چرا که استاندارد یکی از نکاتی است که به کیفی شدن فعالیت ها کمک می کند اما در حال حاضر به دلیل کمبود منابع مالی و سایر کمبودهای یک سازمان، این استانداردها کامل رعایت نمی شود و در صورت عدم رعایت استاندارد کیفیت نیز رعایت نمی شود در این شرایط، خدمات و محصول متناسب با نرم اجتماعی سازمانی و بین المللی به مردم تحویل داده نمی شود.

بهره دار کیفیت در بخش ریلی را یک امر حیاتی تلقی می کند و می گوید: بحث ایمنی و حرکت بسیار حساس است چرا که حتی یک ثانیه، خسارت های فراوانی به یک سازمان و جامعه وارد می کند که نیاز است مدیران توجه ویژه ای به این امر داشته باشند.در عین حال لازم است آموزش های تضمین کیفیت برای کارکنان جدی گرفته شده و تنها به یک آموزش کلی در چهارچوب های کلی قناعت نشود چرا که بحث کیفی سازی فعالیت ها مستلزم تغییر نگاه سنتی به صنعتی و ارتقای سطح دانایی نیروی انسانی و همچنین مفهوم تبدیل به پول شدن کیفیت را برای یک سازمان را به همراه دارد .

رییس انجمن مهندسی حمل و نقل ریلی ایران با اشاره به مزایای صنعت ریلی می افزاید: صنعت ریلی مجموعه ای از ویژگی های خاص به شمار می رود که نیازمند اقدامات لازم است تا صرفه جویی خاصی به همراه داشته باشد که از جمله این ویژگی ها می توان به استهلاک پایین، تاثیر مثبت آن در محیط زیست و حداقل خسارت به آن و توان بالای جابجایی انبوهی از کالا و مسافر اشاره کرد، با این شرایط لازم است سیستم مدیریت کیفیت در سیستم ریلی هموار شود.

وی در عین حال به ضرورت استانداردسازی حوزه های حمل و نقل اشاره و اظهار می کند: باید نگاه مطالبه گری داشته واستفاده از استانداردها را عامل اصلی بدانیم در این میان مدیران نباید هزینه کیفیت را به لحاظ پرداخت ها نادیده بگیرند، وقتی به زبان پول سخن می گوییم، کیفیت باید در مرحله نخست قرار گیرد که این روند می تواند در درازمدت محقق می شود.

بهره دار در خصوص راهبردهای کیفیت در صنعت حمل و نقل می گوید: در حال حاضر راهبرد کیفیت در صنعت حمل و نقل و دایره تضمین کیفیت در تولید محصول وجود دارد و آن چه باید مورد توجه قرار گیرد اینست که سبد هزینه خاصی برای پژوهش های ناشی از دستیابی به یک تضمین کافی پیش بینی شده و وقتی پژوهش صورت می گیرد، نتایج آن باید کیفی سازی شود.

رییس انجمن مهندسی حمل و نقل ریلی ایران  ادامه می دهد: وقتی در کشور حدود یک درصد پیش بینی بخش پژوهشی وجود دارد و آن میزان به صورت کامل نیز تخصیص داده نمی شود چگونه می توان انتظار داشت که تمام فرایندها کیفی باشد این در حالیست که در ژاپن 9 درصد از کل بودجه صرف پژوهش شده که باعث می شود، همه فعالیت ها در ژاپن متناسب با استانداردها صورت گرفته و سطح قابل قبول محصولات تولید شده، مورد توجه مشتریان و ذینفعان قرار گیرد بنابراین لازم است تغییر نگاه به صورت برنامه جدی در دولت و مجلس داشته باشیم.

وی با بیان این که ارتقای کیفیت و پیش بینی بودجه کیفی سازی فعالیت ها باید مطالبه مجلس باشد چرا که این امر مطالبه مردم است و نمایندگان مردم باید مطالبه مردمی را از دولت بخواهند ، اظهار می کند: همه دست اندرکاران و کسانی که نگاه توسعه ای در جامعه دارند باید این موضوع را مدنظر قرار دهند که پژوهش های منجر به ارتقای کیفیت چیست و چرا جدی گرفته نشده است؟

بهره دار در خصوص نقش خصوصی سازی اقتصاد در کیفی سازی فعالیت ها  نیز اظهار می کند: بخش خصوصی هنوز نابالغ است و دولت عزم جدی برای پیشران کردن اقتصاد در کشور از طریق بخش خصوصی ندارد بنابراین باید در عمل بخش خصوصی را فعال کنیم اما تنها مالکیت بخش خصوصی کافی نیست بلکه باید نگاه مدیریتی را شریک شویم .دولت تضمینی برای اجرای فعالیت های توسعه ای نداشته و ورود او به هر نقطه نیز توفیقی نداشته اما بخش خصوصی به لحاظ داشتن مالکیت و حفظ آن دلسوزی بیشتری خواهد داشت بنابراین تفکر بیشتری خواهد داشت.

وی عدم همکاری بخش خصوصی در کنار دولت را از دیگر معایب اقتصاد می داند و می افزاید: حفظ منافع ملی در کشور بسیار کمرنگ بوده و لازم است نهادها، دولت، مجلس ، بخش خصوصی و سرمایه گذار در قالب منافع ملی کار را پیش ببرند در این حالت همه خود را متعهد به ایفای نقشی می دانند تا به جامعه خدمت رسانده و موثر باشند. بخش خصوصی و دولت هنوز به نتیجه قابل قبولی در این باره نرسیده اند و در صورت عدم تحقق نیز، بهبود وضعیت اتفاق نمی افتد دولت باید کار نظارتی کرده و بخش خصوصی را پیشران فعالیت ها کند و از او بخواهد تا کار خود را به درستی انجام دهد اما در امور دخالت نکند.

رییس انجمن مهندسی حمل و نقل ریلی ایران با تاکید بر بازنگری و تعریف دوباره نقشه راه درست استفاده از بخش خصوصی در اقتصاد اظهار می کند: دولت تا به امروز وظایف زیادی داشته که انجام نداده و سهم دولت و مدیران اجرایی در نقص های کنونی بسیار بالا است اما در عین حال لازم است در بودجه نویسی فعالیت هایی صورت گیرد زیرا در حال حاضر تخصیص منابع مالی به مجموع ها بر اساس واقعیت ها انجام نمی شود و با توجه به افزایش هزینه ها جایگاهی برای کیفیت برای سازمان ها وجود ندارد. بنابراین باید مجلس را به عنوان عامل محوری کیفیت در همه زمینه ها دیده و از دستگاه های اجرایی کیفی سازی فعالیت ها و خدمات مطالبه کنند.