خیز صنعت خودرو برای ارتقای کیفیت زنجیره ارزش

در حال حاضر ضعف های بسیاری در سیستم مدیریت کیفیت در صنعت خودرو وجود دارد و به نظر می رسد بزرگ ترین مشکل در مدیریت کیفیت در این صنعت در حوزه خدمات پس از فروش در صنعت خودروسازی و خسارات وارد به مصرف کننده است.

به گزارش روابط عمومی انجمن مدیریت کیفیت ایران، کیفیت همواره از مسائل چالش ‌برانگیز صنعت خودروی کشور بوده است، چنانچه بررسی وضعیت خودرو در سال‌های 91 و 92 نشان می دهد که با آغاز تحریم‌ها، شرکت‌های خودروساز با یک چالش جدی در خطوط تولید خود مواجه شدند به طوری که با قرار گرفتن خودرو در لیست تحریم‌های اولیه هسته‌ای و بروز مشکلات متعدد در تامین قطعات و جریان تولید ،آنچه بیش از همه قربانی کاستی ها به خصوص در بخش تیراژ خودروسازان شد، کیفیت تولیدات بود.

اما در دور جدید تحریم ها که بیش از یک سال از آن می گذرد آیا کیفیت محصولات تحت‌ تاثیر این محدودیت‌ها روند کاهشی داشته است؟ در این شرایط وجود نقشه راه و تدوین راهبرد مشخص در حوزه کیفیت در صنعت خودرو تا چه میزان می تواند موجب حفظ کیفیت تولیدات خودروسازان شود.

طرح چنین سوالات در حالی مطرح می شود که در صنعت خودرو سندی راهبردی برای افق 1404 تدوین شده است اما در این راستا مسئولان انجمن مدیریت کیفیت ایران بر این باورند که راهبردهای کیفیت در این سند مورد غفلت قرار گرفته و صنعت خودرو نیاز به سندی برای افزایش کیفیت دارد.

غفلت نسبت به کیفیت در سند چشم انداز صنعت خودرو در حالی عنوان می شود که به گفته یک مقام مسئول در انجمن مدیریت کیفیت ایران، در برنامه سند بالادستی توسعه صنعت خودرو ایران که در سازمان گسترش تدوین و به تایید شورای سیاست گذاری خودرو نیز رسیده، کلمه «کیفیت» وجود ندارد و صرفا به تیراژ و کمیت پرداخته شده است.

عدم توجه به کیفیت در اسناد بالادستی صنعت خودرو در حالی مورد نقد فعالان حوزه کیفیت قرار دارد که به نظر می رسد در این شرایط نیز کیفیت در صنعت خودرو جزو اولویت های استراتژیک این صنعت نیست.

در همین راستا انجمن مدیریت کیفیت ایران با اشاره به اقدامات این انجمن در حوزه کیفیت و استاندارد سازی در صنعت خودرو و لزوم توجه به حوزه کیفیت و استانداردسازی در صنعت خودرو، موجب شد تا با دعوت از مدیران انجمن های تخصصی صنعت خودرو و مدیران ارشد کیفیت شرکتهای خودروساز در تاریخ 9دی 98 در محل انجمن مدیریت کیفیت با موضوع بررسی نقش ارزیابی و آموزش کیفیت در صنعت خودرو بپردازد.

در این جلسه که مدیران حوزه کیفیت صنایع خودروسازی بزرگ کشور، …..که سابقه حضور در ارزیابی دوره های گذشته جایزه ملی کیفیت را داشتند نقطه نظرات خود را در این زمینه به اشتراک گذاشتند.

فرشید شکرخدایی ؛ نایب رئیس انجمن مدیریت کیفیت

جایزه ملی کیفیت خودرو تا کنون در سه دوره و برگزار شده است و موضوع ارزیابی و جایزه فراز و نشیب هایی داشته است.

از عقب کشیدن خودروسازها مخاطره تحریم تا موارد دیگر ،این نبود که خودروسازها رد ارزیابی شوند و جایزه بین آنها تقسیم شود. ما بیش از ۱۰۰۰ قطعه ساز و چند هزار خدمات دهنده پس از فروش داریم. انتظار داشتیم مانند خودروسازها که میانگین امتیاز آنها بین ۳۵۰ تا ۴۰۰ زنجیره تامین و ساخت خودرو نیز به همین نسبت بالا باشد و با هم ارتقا پیدا کنند.

اما قطعه ساز ها و شرکت های خدمات پس از فروش امتیاز پایین تری دارند. در همین حین ساپکو نظام ارزشیابی عملکرد خود را تغییر داد و ارزیابی اش شبیه ارزیابی جایزه ملی کیفیت شد که ساختار آن بر اساس مدل ایزو ۹۰۰۴ و ۹۰۰۱ به علاوه یادگیری هایی که از موضوع تعالی داشتیم تجربه خوبی است.

سه دوره از جایزه ملی کیفیت صنعت خودرو با مدل INQA تاکنون به خوبی برگزار شده است و با استقبال خودروسازان مواجه شد،اما در ادامه کار، آقای نعمت زاده وزیر وقت وزارتخانه صمت در جلسات جایزه شرکت کردند و دستور انجام و ادامه فعالیت جایزه را نیز دادند، اما به علت جابجایی ها و تغییرات مدیریتی و عدم همکاری های وزارت صمت اکنون موضوع ارزیابی جایزه ملی کیفیت در صنعت خودرو مسکوت مانده است. ما تاکنون چندین بار گزارشات دوره های قبلی را به مدیران جدید وزارتخانه صمت ارسال کردیم اما هر بار با تغییرات مدیریتی روبرو شده ایم و امیدوار هستیم با حضور مدیران صاحب نام و با تجربه در صنعت خودرو در هیئت مدیره انجمن مدیریت کیفیت این شرایط تغییر کند و حضور این تیم ارزشمند بتواند در پیشبرد کیفیت ارزیابی صنعت خودرو کمک کند حضور مدیران  خودروسازی و مدیران انجمن های خودرویی می توانند در این راه موثر واقع شوند.

همچنین شبکه کارشناسی ارزیابان صنعت خودرو بیش از ۱۰۰ نفر هستند . خودروسازان هزینه این تخصص را پرداخت کرده‌اند که می توانند به عنوان مدرس کیفیت در این صنعت فعالیت و کمک کنند. از سوی دیگر ما حمایت سازمان ملی استاندارد را داشته و داریم.

با نظر اعضای هیات  مدیره انجمن می توانیم روزی را برای جایزه ملی کیفیت خودرو تعیین و اعلام کنیم، چه بسا مستقل از روز ۱۸ آبان موضوع را تخصصی تر پیش ببریم. با نگاهی دیگر خروجی و دستور کار این جلسه می تواند ارزیابی سطح بلوغ سیستم های مدیریت کیفیت و ارتقاء آن در زنجیره ارزش صنعت خودرو باشد

پیشنهاد من اولویت دادن به خدمات پس از فروش است چرا که حلقه ضعیف ما در بحث کیفیت است ، سپس قطعه سازان و خودروساز ها که در حوزه کیفیت اقدامات خوبی انجام دادند.

 نسرین وفایی عضو کمیته ارزیابان جایزه کیفیت صنعت خودرو

ما تجربه برگزاری سه دوره ارزیابی جایزه را با تشکیل کمیته آموزش، ارزیابی و اجرایی داشته‌ایم. ساختار هر کدام از کمیته ها به نحوی بود که نماینده خودروسازها، قطعه سازها، خدمات دهندگان پس از فروش و واحدهای مرتبط در هر کمیته حضور داشتند. تیم های خوبی شکل گرفته بود و فعالیت‌های زیاد آموزشی توجیهی راجع به INQA  برگزار شد.  تمامی قواعد و مقررات نظام کیفیت در حوزه های مختلف این صنعت تدوین شده و موجود است و در شروع مجدد با به روز رسانی مدارک میتوانیم به سرعت کارگروه ها را راه اندازی کنیم و نقش موثری در بالابردن و بهبود کیفیت این صنعت داشته باشیم.

احمد نعمت بخش، دبیر انجمن خودروسازان ایران

با توجه به آمار موجود  ۸۶ درصد کیفیت به موضوع قطعات برمی گردد و همه می دانیم ارزیابی جایزه ملی کیفیت باعث نظم دادن سیستم ها می شود.

به نظرم با توجه به تعدد قطعه سازان با کمک گرفتن و ورود ساپکو و سازه گستر و پیش شرط تمدید قرارداد نمایندگی ها با آنها داشتن و استقرار سیستم مدیریت کیفیت باشد. ارزیابی با کمترین هزینه می تواند نگرانی شرکت‌ها را برای انجام این مهم کم کند و انگیزه آنها را بالا ببرد با توجه به حضور نمایندگانی از شرکت های بزرگ و اصلی صنعت خودرو کشور در انجمن مدیریت کیفیت امیدواریم این موضوع یعنی ارزیابی و آموزش بتواند سریع‌تر اجرایی شود.

من گذشته از بحث موضوع ارزیابی و پرداختن به بحث کیفیت می خواهم مشکلی که گریبان من خودروساز و مصرف‌کننده را گرفته است مطرح کنم وقتی اختلاف قیمت یک خودرو در کارخانه و بازار چند ده میلیون تومان باشد تعداد متقاضی بسیار بالاست و هدف خریدار از مصرف کننده به سود جویی و دلالی تغییر می کند..

آقای وزیر صنعت موافق این یکپارچگی نیست روشهایی نظیر ثبت نام با کارت ملی ، شرط سن ۱۸ سالگی، لینک کردن سایت دو خودروساز بزرگ کشور نتیجه بالایی نداشته است.  این در حالی است که با یکسان سازی قیمت بازار و کارخانه ، تولید کننده خودرو میتواند عدد مابه تفاوت دلالی را که بیرون از چرخه تولید و مصرف است صرف کیفیت کند

عباسعلی غیاثی؛ دبیر انجمن خدمات پس از فروش خودرو

آمار و گزارشاتی که از موضوع کیفیت داریم نشان می دهد که گذشته از بحث کیفیتی که خودروهای وارداتی دارند اگر کیفیت در قطعات و تولیدات بالا برود فکر می کنم حجم زیادی از مشکلات و مراجعات به خدمات پس از فروش کمتر شده و کار کیفی می شود مشکلات هم کم و برطرف می‌شود.  آمادگی داریم که در نمایندگی ها آموزش گذاشته شود و این رسالت مهم را دنبال کنیم.

داریوش گل محمدی؛ معاون کیفیت گروه خودرو سازی سایپا

من احساس می کنم مشکل ما در ارزیابی نیست و صرف ارزیابی خروجی در موضوع کیفیت تغییری حاصل نمی‌شود. ما اگر می‌خواهیم ارتقاء کیفیت داشته باشیم باید روی آموزش تمرکز کنیم چرا که هدف ما اگر ارتقا کیفیت در این صنعت است، تمرکز باید روی اشکال باشد و حل مشکلات و راهکارها را عملی کنیم. کیفیت تابعی از شرایط بیرونی و کلی کشور نیز هست ما اعتقاد داریم ارزیابی برای رفع اشکال باید باشد و آموزش را باید در دل خود داشته باشد .

من در دوره های گذشته ارزیابی کیفیت حضور داشتم و همه می دانیم کیفیت در کشور ما روند نزولی داشته است در نتیجه موضوع ارتقای کیفیت آموزش و ارزیابی باید توام باشد

محمد نوروزی ؛رئیس هیات مدیره شرکت آذر موتور

اگر یک مدل ارزیابی در کشور باشد بین خودروسازها وجود داشته باشد که بومی سازی شده باشد ما میتوانیم مشکلی که به خاطر تحریم‌ها به وجود آمده است و با وجود عدم همکاری ارزیابان خارجی برطرف کنیم و این نیاز را جایگزین کنیم.

داشتن یک مدل ارزیابی واحد و بومی سازی شده می تواند خیلی موثر باشد. کیفیت ابعاد مختلفی دارد تنوع انتظارات وجود دارد باید دید چرا تحقیق و توسعه در کشور کم است و در سازمانها تداوم ندارد آن هم در شرایط اقتصادی کشور، بدون در نظر گرفتن این زیرساختها نمیتوان به کیفیت فقط تاکید داشت.

علی فیض بخش؛مدیر کیفیت گروه بهمن موتور

من با ارزیابی و نداشتن آموزش و برنامه اجرایی موافق نیستم باید به خروجی ها نیز توجه کرد و فرصت ها را شناسایی و خلا ها را برطرف کرد.امروزه خودروسازی در کشور ما مرحله‌ای خاص را طی می‌کند. چراکه به خاطر تحریم شرایط مناسب نیست و باید به تجربه های گذشته رجوع کرد و از آنها را برای حل مسائل فعلی کمک گرفت.

امیرمدرس طهرانی؛ رئیس ارزشیابی و اجرای استاندارد بهمن موتور

تجربه من از ارزیابی های گذشته این است که اگر برنامه آموزشی وجود نداشت و در فرآیند تولید آموزش کیفیت و الزامات آن در دستور کار همه ارکان نباشد کاربرد کمی دارد کارگروه ها باید نتایج ارزیابی ها را اقدام اولیه بدانند.

اساتید و ارزیابانی که کنار هم هستند سازمان ها را در طی سال رها نکنند، آموزش و پیگیری را پا به پای شرکت ها و سازمان ها پیگیری و راهبری کنند.

علیزاده نماینده شرکت ساپکو

موردی که ساپکو و ایران خودرو را آزار می‌دهد این است که صنعت کشور هنوز به آن قدرت نرسیده که ما فقط به تولیدکنندگان قطعات رتبه کیفیت A و B  بسنده کنیم، بلکه در چند رده و درجه کیفی محصولات و قطعات تولید شده را استفاده کرده ایم برای ما چرخه تولید اهمیت بالاتری نسبت به کیفیت داشته است. ما باید حرمت جایزه را حفظ کنیم مشکل ارزیابی نیست به نظر من ما از فرمت ارزیابی استفاده کنیم این مدل باید بومی سازی شود بعضی از قطعه‌سازان توان مالی ارزیابی و پرداخت هزینه ها را ندارند.

به نظرم انجمن های تخصصی این حوزه  باید به وزارت صمت ، خودروسازان و قطعه سازان کمک کنند که صنعت خودرو ارتقا پیدا کند و زنجیره تامین رشد کند. ما مشکل ارزیابی نداریم و مشکل ما عمل گرایی است.

محمود مهرگانفر؛ مدیرکیفیت ایران خودرو

ما به دنبال فرایند بهبود فرآیند در تولید هستیم و نتایج ارزیابی گذشته موجود است .سوال اینجاست شرکت الزامی برای رعایت اصول و قواعد این ارزیابی دارد یا خیر ؟ پاسخ منفی است این الزام در سیاست‌گذاری‌های مدیران شرکت بوده است و در راستای این ارزیابی قرار گرفته. چرا که ما حمایتی دریافت نمی کنیم و بابت گرفتن جایزه انگیزه بیرونی نداریم در نتیجه جایزه چهره نمادین پیدا می‌کند.

ما با بخش خصوصی در تماس هستیم و نتیجه ارزیابی برایشان بسیار مهم است باید نتیجه ملموس باشد .به نظرم ما نیاز به بهبود مسیر ارزیابی در کشور داریم ما یک سوزن به صنعت خود باید بزنیم و سپس از صنایع وابسته بخواهیم که کیفیت خودرو را ارتقا دهند در صنعت خودرو صنایعی مانند فولاد، پتروشیمی، رنگ، تایر و… اینها باید خودروسازی را حمایت کنند مانند صنعت فولاد که حمایت خوبی داشته است.

مرحله بعد از مشکلات قانونی است قیمت خودرو در برهه کنونی مهم است. همه می دانیم در کاهش هزینه های تولید کیفیت فدا میشود.

در قیمت‌گذاری خودرو نیاز به بازنگری داریم. قوانین مالی و گمرکی نیز باید بهبود یابد. در بخش تولید نیاز داریم گاهی قطعه با کیفیتی که میخواهیم را وارد کنیم اما قوانین این اجازه را به ما نمی‌دهد، چرا که نمونه ی بی کیفیت آن محصول در کشور ساخته می شود.

این موارد و تاثیر صنایع را نباید در ارتقاء کیفیت صنعت خودرو را نادیده بگیریم

محمدرضا نجفی منش،رئیس کمیته راهبری کمیته ارتقا کیفیت زنجیره ارزش صنعت خودرو

ما تکه های جدا از هم خودروساز، باطری ساز ، صنعت رنگ و… که در زنجیره تامین و فرآیند تولید خودرو نقش دارند را باید به صورت یکپارچه در بیاوریم و مانند کشورهای پیشرو در صنعت خودروسازی دنیا مانند آلمان و ایتالیا که انجمن صنعت خودرو دارند  یک نهاد داشته باشیم که همه زنجیره تولید خودرو زیر یک چتر حضور داشته باشند .

ما در کشور سابقه و حضور این مجموعه ها را کنار هم کم داشتیم . سال ها ما در شورای سیاست گذاری خودرو مشکلات را در جلسات با تصمیمات درست حل می کردیم و این جلسات و تصمیم ها ثبات داشت. این نهاد باید از همه تشکل های موجود در کشور شکل بگیرد لذا من پیشنهاد می کنم نهادی مستقل با عنوان کنفدراسیون صنعت خودرو شکل بگیرد. از سوی دیگر موضوع ارزیابی با هدف شناسایی ایرادات و نگاه مشفقانه اگر برون سپاری شود خودروسازان نتیجه بهتری را خواهند گرفت.