برای بررسی مفهوم کیفیت زندگی لازم است کیفیت زندگی هم از لحاظ جهانی و هم از لحاظ داخلی و درونی مانند بررسی استانی انجام شود..
در گذشته ملاک‌هایی وجود داشت که براساس آن گفته می‌شد اگر کشوری دارای امکانات و درآمد بالاتری باشد شاخص‌ها و مولفه‌های دیگری هم کسب می‌کند، اما با توجه به بررسی‌هایی که به عنوان مثال در تهران انجام شده می‌توان گفت که این ملاک درست نیست و برای تعیین سطح کیفیت زندگی باید شاخص‌های دیگری را انتخاب کرد. برای مثال تهران که زندگی در آن سخت شده، مردم روزانه ساعت‌ها در ترافیک سپری می‌کنند و با توجه به آلودگی هوای تهران دچار بیماری‌های مختلف می‌شوند، ملاک‌های سازمان ملل تعیین کننده سطح کیفیت زندگی نیست. بر همین اساس سازمان‌های بین المللی به این نتیجه رسیدند که با توجه به ملاک و شاخص خاصی نمی‌توان متوجه شد که هر فرد دارای چه سطحی از کیفیت زندگی است و هر فرد خودش باید متوجه شود که با توجه به مکان و زمانی که در آن زندگی می‌کند از چه سطحی از کیفیت زندگی برخوردار است و متوجه شود که آیا از زندگی که دارد راضی است یا خیر.
کیفیت زندگی چیست؟
سابقه طرح اولیه این موضوع به سال ۱۹۲۰ بر می‌گردد که توسط شخصی به نام «پیکو» در کتاب «اقتصاد و رفاه» مطرح شد. سازمان بهداشت جهانی یکی از سازمان‌های مطرح کننده این موضوع بود و تأکید داشت که کیفیت زندگی صرفاً به این معنا نیست که فردی از لحاظ فیزیکی و پزشکی سالم باشد بلکه سلامت روان و سلامت اجتماعی هم باید در کنار آن بررسی شود. در کنار این موضوع بحث نابرابری و بی‌عدالتی هم مورد تأکید قرار گرفت و زمینه شکل‌گیری مفهوم کیفیت زندگی شد؛ این مفهوم در اواخر دهه ۷۰ میلادی به اوج خود رسید در برنامه‌های راهبردی ایالت متحده‌ی آمریکا قرار گرفت. بر این اساس گفته شد اگر می‌خواهید پیشرفت جامعه‌ای را بسنجید باید سطح کیفیت زندگی آن‌ها را مورد بررسی قرار دهید.
پژوهش‌های کیفیت زندگی
پژوهش‌های کیفیت زندگی را در سه طبقه پژوهش‌های پزشکی، روانشناسی و اجتماعی تقسیم می کنیم. کیفیت زندگی را از چندین وجه هم می‌توان بررسی کرد، مورد اول این است که کیفیت زندگی را کاملاً امری ذهنی بدانیم یعنی فرد در ذهن خودش از زندگی راضیست یا خیر، دوم بررسی عینی کیفیت زندگی است یعنی این موضوع را با توجه به امکانات موجود در جامعه بسنجیم، سوم تلفیق این دو وجه است. قسمت دیگری که کیفیت زندگی دارد پویا بودن آن است به این معنا که کیفیت زندگی امروز ما با کیفیت زندگی ۱۰ سال قبل متفاوت است و در آینده هم متفاوت‌تر خواهد شد. بحثی که اهمیت زیادی دارد، توانمند شدن افراد است؛ به طوری که گفته می‌شود افرادی از سطح کیفیت زندگی بالایی برخوردارند که بتوانند از توانمندی‌هایشان استفاده کنند. توان تامین نیاز‌های اولیه، سبد کالا و قدرت خرید، نسبت دارایی به درآمد، بهداشت، ایمنی، ترافیک شهری و آلودگی آب، خاک و هوا هم از شاخص‌های تعیین کننده کیفیت زندگی است.
دکترعلیرضا کریمی، استاد جامعه شناسی دانشگاه خوارزمی
منبع:ایسنا